Ochrona jabłoni przed parchem – profilaktyka i zwalczanie

Ochrona jabłoni przed parchem nie jest łatwa. Sadownicy muszą się z nią mierzyć każdego roku. O tym, czy skończymy ją na zabiegach zapobiegawczych, czy będzie długotrwała, zależy od sadownika. Błędy popełnione wiosną, w zwalczaniu tej choroby, mogą być bardzo kosztowne. Na czym polega nowoczesna ochrona jabłoni przed parchem?

Skuteczna ochrona przed parchem jabłoni jest możliwa. Aby tak się stało trzeba jednak dobrze poznać grzyba, jego biologię oraz epidemiologię. Oprócz tego wymagana jest znajomość dostępnych metod zwalczania, zarówno działań profilaktycznych, jak i bezpośrednich opierających się na wykorzystaniu chemicznych środków ochrony roślin. O skuteczności zabiegu decydują również: jakość sprzętu do aplikacji, technika opryskiwania, warunki panujące w trakcie i po zabiegu.

Czytaj także: Parch jabłoni – objawy i szkodliwość

Wymienione zasady dotyczą także wszelkich innych sprawców chorób a także zwalczania szkodników czy chwastów. Nie należy zapominać, że w Unii Europejskiej użytkownicy profesjonalni obligatoryjnie muszą stosować zasady integrowanej ochrony roślin, dlatego można śmiało stwierdzić, że wymagana wiedza w tym względzie jest ogromna.

Reklama

Ochrona jabłoni przed parchem – profilaktyka

Działania profilaktyczne w dużym sadzie jabłoniowym są zazwyczaj dalece niewystarczające do oczekiwanego obniżenia presji ze strony parcha. Nie oznacza to, że nie powinno się takich czynności wykonywać. Sukces w zwalczaniu agrofagów to jednak łączenie wszystkich działań.

Grzyb Venturia inaequalis, czyli sprawca choroby, zimuje w postaci grzybni oraz owocników w opadłych, porażonych liściach. Z tego względu liście takie powinno się z sadu usuwać. Nie zawsze jest to w pełni możliwe, zwłaszcza w dużych obszarowo sadach. W takich obiektach można niszczyć liście, a przez to źródło choroby, poprzez opryskiwanie pozbiorcze drzew. Służy do tego roztwór mocznika (5%), albo mikroorganizmów. Roztwory te przyspieszają rozkład materii organicznej, prze co grzyb nie ma się gdzie rozwijać i zamiera. W konsekwencji ogranicza to liczebność zarodników workowych zdolnych do infekcji pierwotnych wczesną wiosną.

O wilgotności w sadzie decyduje ponadto sposób prowadzenia drzew.
W odniesieniu do parcha, ale i innych chorób zaleca się również regularne prześwietlanie i formowanie koron, co zwiększa przewiewność plantacji. Dzięki temu krócej trwa wówczas okres zwilżenia liści.
Wilgotność na plantacji mogą zwiększyć także chwasty, które powinny być koszone lub mechanicznie usuwane.

Podatność odmian jabłoni na parcha

Nie powinno się zakładać sadu jabłoniowego na stanowiskach, gdzie można się spodziewać większej wilgotności, czyli w zagłębieniach terenu. Infekcje w takich warunkach przebiegają znacznie szybciej, a okres krytyczny trwa dłużej.

Bardzo ważną sprawą w profilaktyce jest też wykorzystanie odmian jabłoni wykazujących małą podatność na parcha. Nie zawsze istnieje możliwość całkowitego wyeliminowania ryzyka wystąpienia choroby, ale różnice między odmianami są całkiem spore. W hodowli odmian odpornych na parcha jabłoni notuje się bardzo duże postępy. Ten aspekt bezwzględnie należy wziąć pod uwagę zakładając plantację. Koszty późniejszej ochrony przed chorobą mogą być nadspodziewanie wysokie.

Problemem tutaj wydaje się jednak być fakt, że rynek jabłek bazuje na stosunkowo niewielkiej liczbie odmian, mimo, że wybór mógłby być znacznie szerszy. Szczegółowe informacje dotyczące podatności odmian na parcha są podawane w ich charakterystyce. Przykładowo mały poziom podatności na parcha jabłoni wykazują: Szampion, Antonówka, Jonatan, Idared, Celeste, średni: Ligol, Gala, Jonagold, natomiast duży: Lobo, Elstar, Cortland. Istnieją odmiany odporne lub tolerancyjne na omawianą chorobę (Goldstar, Freedom, Free Redstar, Witos, Topaz, Sawa, Rubinola, Rugold), ale powierzchnia jaką zajmują w uprawie jabłoni, nie jest zbyt duża.

Krytyczne okresy rozwoju parcha

W rozwoju parcha w sezonie istnieje kilka okresów krytycznych i w każdym należy umiejętnie powstrzymać rozprzestrzenianie się choroby. W sprzyjających warunkach (deszczowa pogoda, ciepło), choroba może rozwijać się epidemicznie. Jeśli uda się zahamować rozwój patogenu w pierwszym okresie krytycznym, istnieje szansa na osiągnięcie zadowalającego efektu na koniec sezonu. Jednocześnie można dzięki temu zmniejszyć liczbę wykonywanych zabiegów w dalszej części sezonu. Dobrze jest stosować zabiegi krótko przed opadami, gdyż zabezpiecza to przed infekcją grzybową, ale można w tym celu używać jedynie środków odpornych na zmywanie. Niektóre preparaty da się stosować nawet na lekko mokry liść, co zatrzymuje wnikanie strzępki infekcyjnej do jego wnętrza.

Czytaj też: Monitoring rozwoju parcha jabłoni

Ochrona jabłoni przed parchem – zabiegi chemiczne 

Parch jabłoni

Objawy parcha jabłoni na liściu

Ochrona jabłoni przed parchem to bardzo trudne zadanie i najczęściej konieczne jest korzystanie ze środków chemicznych. Pewne nadzieje tkwią w metodzie biologicznej, ale do masowego stosowania środków mikrobiologicznych wciąż daleko.

Chemiczne zwalczanie parcha jabłoni wymaga starannego opracowania strategii przed rozpoczęciem sezonu. Dobór środków jest bowiem sprawą zasadniczą w uzyskaniu wysokiej skuteczności oraz unikaniu różnych zagrożeń. Dostępne środki ograniczające parcha włącza się do trzech grup: zapobiegawcze, interwencyjne i wyniszczające.

Generalnie, niezwalczana choroba wraz z upływem czasu zwiększa swoje nasilenie i powoduje coraz większe szkody. Idąc tym tropem najważniejszym zadaniem dla plantatora jest przeprowadzenie pierwszych zabiegów powstrzymujących wysiewanie zarodników workowych odpowiedzialnych za infekcje pierwotne. Konsekwencją tego działania będzie ograniczenie źródeł infekcji wtórnych.

Opryski jabłoni – terminy

Ochrona jabłoni przed parchem, jeżeli chodzi o jej program i pierwsze zabiegi, powinna bazować na profilaktyce. Zabiegi zapobiegawcze trzeba wykonywać w momencie pękania pąków i ukazywania się wierzchołków liści. W tym celu należy stosować przede wszystkim fungicydy miedziowe, ale także zawierające substancje czynne pochodzące z grup: ftalimidów, karboksyamidów, anillinopirymidyn, strobiluryn, dodyn, antrachinonów. Bardzo ważne jest, aby zabiegi w czasie kwitnienia wykonywać wieczorem, po oblocie pszczół.

Czym pryskać jabłoń?

Parch jabłoni

Objawy parcha jabłoni na zawiązku owocu

Gdy po kwitnieniu na liściach zauważymy pierwsze objawy chorobowe w postaci ciemniejszych plam, oznacza to, że doszło już do infekcji i trwa inkubacja choroby. Wtedy konieczne jest zastosowanie środków interwencyjnych (poinfekcyjnych). Do tego celu zarejestrowanych zostało część środków proponowanych wcześniej jako zapobiegawcze. Tym razem niezbędnym będzie przygotowanie wyższej dawki. Dobrze jest w tym czasie użyć także środków kontaktowych, natomiast nie powinno się stosować wtedy środków miedziowych, dodynowych lub anilinopirymidyn, gdyż te mogą wywołać ordzawienia.

W wykazie widnieją także inne preparaty nieprzewidziane do stosowania zapobiegawczego (np. zawierające triazole – inhibitory biosyntezy ergosterolu (IBE). Większość z tych fungicydów lepiej stosować na suche drzewa. Mając do dyspozycji dość szeroki wachlarz substancji czynnych możliwych do użycia przeciw parchowi konieczne jest stosowanie poszczególnych fungicydów przemiennie. Patogen ten odznacza się dużą łatwością w wytwarzaniu form odpornych na fungicydy, zwłaszcza tych, które stosowane są zbyt często.

Ochrona jabłoni przed parchem a zabiegi wyniszczające

Czasami nie udaje się zahamować rozwoju choroby środkami zapobiegawczymi lub interwencyjnymi. Wtedy też, w okresie wzrostu owoców wykonuje się dalsze zabiegi określane wyniszczającymi. W tym czasie liście i owoce mogą być już w znacznym stopniu uszkodzone i nie można liczyć na ich w pełni zadowalającą jakość przy zbiorze. Rozwój choroby jednak znacząco wyhamuje, ograniczony zostanie także wysiew zarodników konidialnych. Do tego celu przysłużą się m. in. środki dodynowe lub zawierające kaptan.

Zwalczanie parcha jabłoni to podejmowanie licznych decyzji zależnych od sytuacji w sadzie. Konieczne są więc systematyczne lustracje sadów, prowadzone do końca wegetacji. Bardzo dużo zależy od warunków pogodowych. Prawidłowe podejście decyduje o liczbie wykonywanych zabiegów, a w konsekwencji również o opłacalności produkcji.

Czytaj również:
Profilaktyka parcha jabłoni

Google NewsObserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *