Przędziorki na gruszy – jak poradzić sobie z tymi szkodnikami?

Przędziorki występujące na drzewach np. gruszy i krzewach owocowych to głównie dwa polifagiczne gatunki, tj. przędziorek chmielowiec (Tetranychus urticae) i przędziorek owocowiec (Panonychus ulmi).
Przędziorki powszechnie występują również na gruszy w sadach. Zwykle mają mniejsze znaczenie niż pokrewne szpeciele, ale w niektórych latach mogą powodować znaczące uszkodzenia liści, co wpływa na wzrost i owocowanie gruszy.
Spis treści
Jak rozpoznać przędziorki na gruszy i ich gatunki
Oba gatunki przędziorków różnią się morfologią i biologią rozwoju, ale ich szkodliwość i sposób zwalczania są podobne.
Przędziorek owocowiec
Zimuje w stadium jaja na pędach, przy pąkach lub w szczelinach kory. Jaja są intensywnie czerwone, lekko spłaszczone. Wylęganie pierwszych
larw w naszych warunkach klimatycznych rozpoczyna się w kwietniu. Fenologicznie zaczyna się wtedy faza białego pąka gruszy. Larwa po wyjściu z jaja zimującego jest pomarańczowa, później ciemnieje do czerwonej. Larwy mają 3 pary odnóży i mierzą 0,17 mm. Od momentu wylęgu są bardzo aktywne, przemieszczają się w wyższe partie korony, by żerować na młodych liściach, które łatwo im nakłuwać. Samica jest owalna i ma zaokrągloną opistosomę, czyli tylną część ciała. Mierzy 0,36 mm. W momencie opuszczania wylinki jest jasnoczerwona, z wyrastającymi ze wzgórków szczecinkami. W ciągu kilku godzin ciało samicy przybiera barwę ciemnoczerwoną, na której tle białe plamki stają się widoczne gołym okiem. Samiec przędziorka owocowca jest mniejszy, bardziej wydłużony niż samica, osiąga 0,26 mm. Jaja letnie samica składa na dolnej powierzchni liści, najpierw są matowomleczne lub zielonkawożółte, później pomarańczowe lub słaboczerwone. Larwy wylęgłe z jaj letnich są zielonożółte do bladopomarańczowych.
W sezonie występuje 5–7 pokoleń tego szkodnika.
Przędziorek chmielowiec
Samica jest owalna, ubarwiona zielonkawożółto lub w czerwonawym odcieniu (zimująca), z dwiema ciemnymi plamami po bokach ciała. Ciało ma długość do 0,5 mm i pokryte jest cienkimi szczecinami. Samce są mniejsze, mają kształt romboidalny z dłuższymi nogami. Jaja są prawie kuliste, początkowo bezbarwne, później żółtawe lub pomarańczowe. Stadium zimującym są karminowe samice, bez ciemnych plam, ukryte w resztkach roślin, w ziemi, szczelinach kory. W końcu kwietnia wychodzą z kryjówek i żerują na pąkach i liściach. Na nich też składają jaja. Samica składa od 100 do 200 jaj. Optymalna temperatura rozwoju to 21–31°C i wilgotność 50-–70%. W warunkach polowych Polski szkodnik rozwija 4 lub 5 pokoleń. Stadia aktywne w sadach pojawiają się z reguły później niż przędziorka owocowca.
Przędziorki na gruszy — szkodliwość
Przędziorki żerują głównie na dolnej powierzchni liści. Za pomocą aparatu gębowego kłująco-ssącego przebijają epidermę i nakłuwają komórki miękiszu, wysysając ich zawartość. W uszkodzonych komórkach zanikają chloroplasty oraz częściowo skrobia. Zanik chloroplastów osłabia tempo fotosyntezy, a uszkodzenie aparatów szparkowych jest przyczyną wzmożonej transpiracji. Efekty aktywności przędziorków przyjmują początkowo postać jasnych plamek na liściach. W miarę upływu czasu uszkodzona powierzchnia staje się szarozielona, przy bardzo silnym porażeniu plamki zlewają się i górna powierzchnia liścia brązowieje.
Żerowanie może być przyczyną wcześniejszego opadania liści i owoców, redukcji liczby pąków owocowych zawiązywanych na rok następny oraz zwiększenia podatności drzew na uszkodzenia mrozowe. Uszkodzenia liści mogą też zwiększać efekt fitotoksyczny po zabiegach chemicznych. Przędziorki na gruszy ograniczają też pobieranie składników pokarmowych dostarczanych roślinom dolistnie. Żerowanie na zawiązkach i owocach powoduje korkowacenie tkanki w obrębie miejsca nakłucia i powstanie ordzawień na skórce, co obniża jakość i walory estetyczne gruszek. Efektem żerowania jest ograniczenie kwitnienia i zawiązywania owoców, co oczywiście powoduje zmienjszenie plonów. Liczebność przędziorków zwiększa się w czasie ciepłych, suchych dni, także już na początku wegetacji.
Jak zwalczać przędziorki na gruszy
Ocenę nasilenia przędziorków na gruszy przeprowadza się w już od fazy bezlistnej, ze szczególną intensywnością w czerwcu, lipcu, sierpniu. W tym okresie powinno się co 14 dni przeglądać po 5 liści z 20 losowo wybranych drzew (100 liści łącznie). Próg zagrożenia będzie przekroczony, jeśli stwierdzonych zostanie co najmniej 5 stadiów ruchomych na 1 liściu (w czerwcu) lub 7 stadiów ruchomych (w lipcu).
W wykazie środków dopuszczonych do obrotu dostępnych jest kilka akarycydów, które można wykorzystać w chemicznym zwalczaniu przędziorków. Zawierają one stosowaną od dawna substancję czynną – fenpiroksymat, a także środek z grupy triazolidyn (heksytiazoks) oraz acekwinocyl. Do wczesnego zwalczania przędziorków można użyć także oleju parafinowego, którego właściwości przyczyniają się do zatrzymania rozwoju jaj. W okresie wzrostu zawiązków dodatkowo można zastosować również środek z grupy makrocyklicznych laktonów, czyli milbemektynę lub z grupy ß-ketonitryli – cyflumetofen. Od fazy rozwoju liści do dojrzałości owoców można przeciwko przędziorkom wykorzystać także środek zawierający kwasy tłuszczowe C14 do C20.
Przy okazji zwalczania przędziorków ograniczona zostać może także populacja szpecieli na gruszy.
Wymienione środki powinno się stosować maksymalnie raz w sezonie z wyjątkiem kwasów tłuszczowych (nawet do 9 razy), co obniża prawdopodobieństwo wytworzenia odporności. Skuteczność zwalczania zostanie też zwiększona, jeśli zastosowany zostanie dodatek zwilżacza (za wyjątkiem oleju parafinowego). W ramach metody biologicznej skutecznym rozwiązaniem jest wykorzystanie dobroczynka gruszowego. Jest to drapieżny roztocz, który może być wprowadzony jako biopreparat w formie opasek filcowych mocowanych na gałęziach. Dobroczynkowate łatwo się rozmnażają (jeśli prowadzi się w sadzie racjonalną ochronę z wykorzystaniem selektywnych zoocydów), rozchodzą po drzewie i zapewniają skuteczną ochronę przez długi czas.
Przeczytaj również:
Szpeciele na gruszy to poważny problem. Jak zwalczyć te szkodniki?
Czerwony pajączek w sadzie gruszowym
Prezentowane informacje w zakresie środków ochrony roślin zawarte w serwisie www.agrofakt.pl nie zawierają pełnej treści etykiet-instrukcji stosowania. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.
