Uprawa czosnku – opłacalna czy nie?
Czy uprawa czosnku jest opłacalnym i realnym w Polsce zajęciem? Czosnek to warzywo niepozorne, lecz jednocześnie bardzo wyraziste. Jak wygląda obecnie sytuacja na krajowym rynku?
Czosnek stanowi istotny składnik wzbogacający smak wielu potraw. Jest także znany ze swoich właściwości prozdrowotnych oraz wpływa na poprawę odporności organizmu. Nie powinien dziwić zatem fakt, że popyt na czosnek na krajowym rynku wyraźnie rośnie, a jego import z roku na rok jest większy.
Spis treści
Czosnek w Polsce
Niestety, uprawa czosnku w Polsce spotyka się z niesprzyjającymi warunkami klimatycznymi. Mimo to nie brakuje osób, które z powodzeniem zajmują się jego produkcją. Zgodnie z szacunkami IERIGŻ-PIB łączna powierzchnia upraw czosnku w 2023 r. przekroczyła 2,1 tys. ha. Tymczasem zbiory, mimo niesprzyjających warunków pogodowych, wyniosły ok. 20 tys. ton.
Uprawa czosnku w Polsce skupia się przede wszystkim w trzech województwach: małopolskim (ok. 40% zbiorów), świętokrzyskim (ok. 35% zbiorów) oraz lubelskim (ok. 10% zbiorów). Warto zauważyć, że województwo małopolskie wyróżnia się na tle kraju wieloletnią tradycją w uprawie tego gatunku, czego dowodem jest dostępny od dawna w sprzedaży Czosnek Galicyjski. Jest to jeden z niewielu polskich produktów spożywczych posiadający certyfikat Chronionego Oznaczenia Geograficznego.
Import czosnku do Polski
Relatywnie nieduży wolumen krajowej produkcji powoduje, że konieczne jest stałe uzupełnianie oferty podażowej dostawami z zewnątrz.
Łączny import czosnku do Polski zwiększył się z 9,8 tys. ton w 2018 r. do 13,6 tys. ton w 2020 r. i 15,1 tys. ton w 2022 r. Na podstawie danych handlowych obejmujących okres od stycznia do listopada widać, że dostawy tego warzywa w 2023 r. obniżyły się i prawdopodobnie nie przekroczą 12 tys. ton.
Spadek przywozu jest konsekwencją tego, że uprawa czosnku i zbiory w krajach Europy Południowej i Zachodniej są gorsze. Co za tym idzie, skutkuje to ograniczeniem podaży w handlu międzynarodowym. Głównymi dostawcami czosnku do Polski są Hiszpania oraz Egipt i Chiny. Przy czym w ciągu ostatnich pięciu lat udział importu z Hiszpanii wynosił od 52 do niemal 70% łącznego przywozu. Import z Egiptu stanowił od 15 do 30% dostaw, a z Chin przeważnie nie przekraczał 10%.
Więcej informacji o rynku i cenach różnych gatunków warzyw znajdziesz w dziale: ceny warzyw.
Eksport i ceny
Tymczasem eksport czosnku z naszego kraju jest przeważnie niewielki. Jedynie w 2020 r. wyniósł rekordowe 2,5 tys. ton, natomiast w 2023 r. łączna sprzedaż na zewnętrzne rynki zbytu (przede wszystkim do Holandii, Czech i Wielkiej Brytanii) prawdopodobnie nie przekroczy 0,8 tys. ton.
Ceny czosnku, tak jak większości innych produktów spożywczych, od kilku lat niemal nieprzerwanie rosną. Zgodnie z notowaniami IERiGŻ-PIB w styczniu 2024 r. producenci w punktach skupu otrzymywali 1,65 zł za główkę czosnku. Zatem to o ponad 23% więcej niż w styczniu 2023 r. i o 50% więcej niż w tym samym czasie w 2022 r. Nieznacznego spadku cen można natomiast oczekiwać w kolejnych miesiącach. Bowiem w sprzedaży pojawi się czosnek uprawiany w Egipcie. Podobny wpływ na ceny miała uprawa czosnku egipskiego już w poprzednich latach. Import z tego kraju jest zwykle realizowany od marca do czerwca i wpływa stabilizująco na sytuację na polskim rynku.
Uprawa czosnku w Polsce – tak czy nie?
Coraz częściej dochodzi do zaburzenia równowagi podażowo-popytowej na rynkach większości produktów ogrodniczych. Jest to wynikiem zmian klimatu i anomalii pogodowych na świecie, w tym w Europie. Prowadzi to do silnych wahań cen, co niekiedy może stanowić szansę dla krajowych producentów na korzystną sprzedaż swoich zbiorów. Dla nich uprawa czosnku może stać się opłacalna. Niestety w przypadku czosnku polscy plantatorzy muszą się mierzyć z silną konkurencją. Głównie dotyczy to krajów, które mają bardziej sprzyjające warunki klimatyczne (Hiszpania), albo znacznie niższe koszty (Chiny, Egipt, Ukraina). Na tej podstawie można sądzić, że uprawa czosnku w naszym kraju nie będzie w nadchodzących latach dynamicznie się zwiększała. Czynnikiem silnie ograniczającym jej rozwój będą z pewnością systematycznie zwiększające się koszty prowadzenia działalności rolnej.
Czytaj również: Przechowywanie porów – metody i zagrożenia
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
