Choroby drzew owocowych — top 5 najgroźniejszych
Najczęściej obserwowane w warunkach klimatycznych Polski choroby drzew owocowych wywoływane są przez grzyby. Patogeny te porażają różne organy rośliny, ale zawsze odbija się to na plonie. Jakie są najpopularniejsze z chorób drzew owocowych i jak z nimi walczyć?
Choroby drzew owocowych wywoływane są przez różne patogeny. Przeważają grzyby, które są sprawcami tak powszechnych chorób jak: parch, mączniak, brunatna plamistość, kędzierzawość liści czy rak drzew. W efekcie porażenia zahamowaniu ulega wzrost drzew, pogarsza się ich kondycja i wytrzymałość na mróz, maleje wielkość i jakość plonu.
Spis treści
Parch jabłoni
Choroby drzew owocowych często jak parch jabłoni są przyczyną silnego uszkodzenia owoców
Objawy
Parch jabłoni wywoływany jest przez grzyb Venturia inaequalis. Do porażenia drzew dochodzi wczesną wiosną. Gdy jest ciepło i deszczowo jako pierwsze mogą być infekowane już pękające pąki liściowe i rozwijające się młode liście. Od tego momentu parch zagraża jabłoni często nawet do końca wegetacji, czyli do czasu opadania liści. Sprawca poraża liście, kwiaty, zawiązki owoców, owoce — niezależnie od stadium ich rozwoju, także te przechowywane po zbiorach. Na liściach, ogonkach liściowych, szypułkach kwiatowych i kielichu pojawiają się początkowo oliwkowej barwy plamy, które stopniowo ciemnieją. W obrębie przebarwień tkanka ulega deformacji (na liściach się wybrzusza), zamiera, pęka. Aksamitne, ciemne plamy pojawiają się też na owocach. Z czasem w tym miejscu tworzy się skorkowacenie, owoc pęka.
Grzyby z rodzaju Venturia wywołują choroby także na gruszy — parch gruszy (Venturia pirina) oraz na brzoskwini — parch brzoskwini (Venturia carpophila).
Zwalczanie
- Wygrabiać leżące pod drzewami liście, o ile to możliwe i je spalić. Nie rozdrabniać i nie kompostować.
- W okresie nabrzmiewania pąków rozpocząć profilaktyczne opryskiwania fungicydami miedziowymi. Zabieg nimi wykonać maksymalnie dwa razy. Nie opryskiwać w dni ciepłe i słoneczne.
- Od fazy ukazywania się liści włączamy do zabiegów profilaktycznych środki zawierające kaptan.
Czytaj również: Profilaktyka parcha jabłoni
Mączniak prawdziwy
Objawy
Jest to powszechna w ostatnich latach choroba wywoływana przez grzyb Podosphaera leucotricha. Nasileniu patogenu sprzyjają łagodne
Mączniak prawdziwy na liściach i pędach jabłoni
zimy i ciepłe lub bardzo ciepłe pozostałe pory roku. Dlatego też tak intensywne infekcje następują od lat. Na liściach, niezdrewniałych pędach, kwiatach, zawiązkach owoców, owocach pojawia się początkowo biały, mączysty nalot grzybni i zarodników konidialnych. Z czasem tkanki roślinne pod nalotem czerwienieją, zamierają. Porażone liście zwijają się łudeczkowato brzegami ku górze. Na zawiązkach owoców i owocach skórka korkowacieje, najczęściej przyjmując siateczkowate wzory. Zmniejsza się turgor rośliny, owoce tracą jędrność i inne walory smakowo-żywieniowe.
Zwalczanie
- W okresie bezlistnym skontrolować drzewo zwracając uwagę na srebrzyście przebarwione fragmenty kory (najczęściej w obrębie wierzchołków pędów, do 5. pąka ku dołowi pędu). Te miejsca wyraźnie odróżniają się od pozostałej części pędu, na której kora jest brązowa. Zmienione chorobowo miejsca wycinać i usuwać z sadu.
- W okresie rozwijania się rozet liściowo-kwiatowych, usuwać (uszczykiwać) te z objawami mączniaka — biały, mączysty nalot na powierzchni, zdeformowane kwiaty.
- W okresie wegetacji opryskiwać chore drzewa fungicydami zawierającymi siarkę.
Zobacz również: mączniak prawdziwy jabłoni – jak walczyć z chorobą
Kędzierzawość liści brzoskwini
Kędzierzawość liści brzoskwini — objawy na wierzchołku pędu
Objawy
Powszechne choroby drzew owocowych stanowi też kędzierzawość liści brzoskwini wywoływana przez grzyb Taphrina deformans. Jest to najgroźniejsza choroba tego gatunku. Patogen poraża głównie liście, ale zmiany chorobowe widoczne bywają także na pędach i kwiatach. Początkowo liście grubieją miejscowo i się wybrzuszają. Z czasem dochodzi do ich zdeformowania i przebarwienia. Takie liście zamierają, ogołacając pęd. Choroba prowadzi do ograniczenia powierzchni asymilacyjnej, a przez to do zmniejszenia plonowania. Natomiast zniszczenie wierzchołka pędu powoduje zniekształcenie pokroju, zagęszczenie korony na skutek wyrastania pędów z pąków śpiących.
Zwalczanie
- Jeśli w poprzednim sezonie wystąpiły na drzewie opisane wyżej zmiany, jeszcze w okresie bezlistnym opryskiwać drzewo fungicydem miedziowym.
- W okresie ukazywania się liści można użyć środka zawierającego dodynę.
- Zabieg ww. fungicydami powtarzamy po zbiorach owoców, w okresie opadania liści z drzew.
Brunatna zgnilizna
Objawy
Szczególnie groźne choroby drzew owocowych dotyczą zarówno pędów, jak i ostatecznie plonu. Takie kompleksowe porażenie rośliny
Brunatna zgnilizna — porażone owoce czereśni
powodują grzyby z rodzajów Monilinia. Wywołują one choroby drzew pestkowych i ziarnkowych. Objawy widoczne są na pędach, krótkopędach. Grzyb przerasta kwiaty w ostateczności latentnie (bezobjawowo) rozwija się w owocu. Do infekcji owoców dochodzi także w miejscach uszkodzeń skórki, w trakcie ich wzrostu na drzewie, a także po zbiorze w przechowalni. Chore pędy zamierają, a porażone tkanki owoców gniją błyskawicznie. Patogen masowo poraża sąsiednie owoce — na drzewie i po zbiorze. Na zmienionych chorobowo miejscach formują się koncentrycznie brodawki będące skupieniem zarodników konidialnych, dokonujących kolejnych infekcji. Bywa, że owoce nie opadają, a pozostają na drzewie, tworząc mumię przerośniętą grzybnią. Z takich owoców patogen przerasta do krótkopędów, pędów lub stanowi źródło zarodników w kolejnym sezonie.
Zwalczanie
- Opryskiwanie drzew pestkowych środkami miedziowymi wczesną wiosną może ograniczyć zagrożenie chorobą.
- Jeżeli w okresie kwitnienia drzew ziarnkowych lub pestkowych jest deszczowo i bardzo wilgotno. Gdy podobna pogoda utrzymuje się po kwitnieniu — sięgnijmy po silniejsze środki układowe.
Czytaj również: Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych
Rak drzew owocowych
Owocniki raka drzew owocowych na korze chorego drzewa
Objawy
Kolejną chorobą niszczącą drewno drzew owocowych, ale mogącą czynić szkody także w owocach jest rak drzew owocowych wywoływany przez grzyb Neonectria ditissima. Patogen ten jest polifagiem, tzn. może porażać wiele rodzajów i gatunków liściastych roślin wieloletnich, w tym poza owocowymi także ozdobne.
Na pniach, gałęziach, pędach kora pęka, odsłaniając drewno. Roślina zabliźnia ranę tkanką korkową. W ten sposób walczy z grzybem, chcąc odciąć go od zdrowego drewna. Patogen przerasta i te tkanki, w czego efekcie powstają zrakowacenia. W ich obrębie formują się kuliste czerwonobrunatne owocniki lub beżowe labo łososiowe skupienia zarodników konidialnych. Chore owoce gniją, a na powierzchni brunatnej zgnilizny również można dostrzec kremowe skupienia zarodników konidialnych. Przy czym te skupienia pojawiają się nieuporządkowanie na powierzchni owoców, w przeciwieństwie do koncentrycznie rozmieszczonych przy brunatnej zgniliźnie.
Zwalczanie
- Wycinamy chorobowo zmienione gałęzie ze zrakowaceniami. Rany po cięciu zabezpieczamy maściami lub pastami ochronnymi.
- W okresie bezlistnym opryskujemy drzewa środkami miedziowymi.
Zobacz również: rak drzew owocowych
Choroby drzew owocowych — podsumowanie
Ochrona przed wyżej wymienionymi chorobami drzew owocowych powinna głównie polegać na zabiegach mechanicznych, zmniejszających źródło patogenów lub chemicznych (opryskiwanie roślin fungicydami).
Im wcześniej zaczniemy zabiegi mechaniczne i chemiczne, tym skuteczniej ochronimy drzewa przed ww. chorobami.
Na przedwiośniu, w celu ograniczenia źródła choroby trzeba dokładnie usunąć z drzew wszystkie znajdujące się na nich zmumifikowane owoce.
- Spod drzew, o ile to możliwe, dokładnie wygrabiamy liście i je spalamy.
- Na początku wegetacji, gdy drzewa są jeszcze w fazie bezlistnej, a w minionym sezonie dostrzegaliśmy opisane wyżej zmiany chorobowe, warto dokładnie opryskać rośliny fungicydami miedziowymi lub siarkowymi.
Czytaj również: https://www.agrofakt.pl/brunatna-zgnilizna-drzew-pestkowych-jak-z-nia-walczyc/
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
