Objawy żerowania przędziorków i szkodliwość
Przędziorki to groźne szkodniki jabłoni i innych drzew owocowych. Obecne w sadzie są przez cały sezon i stale wymagają monitoringu. Skuteczne zwalczanie przędziorków wymaga dużej wiedzy i doświadczenia. Są niewielkie i kryją się na dolnej stronie liści. Gdy pojawiają się objawy żerowania przędziorków, to na efektywne zwalczanie może być już za późno.
Przędziorki duże szkody wyrządzają szczególnie w okresie kwitnienia i tuż po kwitnieniu jabłoni. Występowanie tych szkodników jest większe w czasie ciepłych dni, zwłaszcza na początku wegetacji. Jeśli zostaną skutecznie wyeliminowane na początku sezonu, to w dalszej części nie powinno być z nimi większego problemu. W naszym kraju licznie występują dwa gatunki: przędziorek chmielowiec i przędziorek owocowiec. Mniej liczne są też przędziorki: głogowiec (Tetranychus viennensis) i rubinowiec (Bryobia rubrioculus). Wszystkie one należą do roztoczy (Acari) i rodziny przędziorkowate (Tetranychidae).
Spis treści
Przędziorek owocowiec — Panonychus ulmi
Przędziorek owocowiec — Panonychus ulmi — zimuje w stadium jaja
Gatunek ten występuje w całej Polsce. Na jabłoni jego stadia aktywne pojawiają się wcześniej niż przędziorka chmielowca. Zimuje w stadium jaja na gałązkach, przy pąkach lub w szczelinach kory krótkopędów. Jaja są intensywnie czerwone, a także lekko spłaszczone. Jaja letnie są składane na dolnej powierzchni liści, najpierw są matowomleczne lub zielonkawożółte, później pomarańczowe lub słaboczerwone.
Wylęganie pierwszych larw w naszych warunkach klimatycznych rozpoczyna się mniej więcej w połowie kwietnia. Fenologicznie — gdy zaczyna się faza różowego pąka jabłoni. Larwa po wyjściu z jaja zimującego jest pomarańczowa, później ciemnieje do czerwonej. Larwy wylęgłe z jaj letnich są zielonożółte do bladopomarańczowych. Larwy mają tylko 3 pary odnóży i mierzą ok. 0,17 mm. Od momentu wylęgniecia są bardzo aktywne, przemieszczają się w wyższe partie korony, by żerować na młodych liściach, które łatwo im nakłuwać.
Samica jest owalna i ma kulistawą opistosomę, czyli tylną część ciała. Mierzy ok. 0,36 mm. W momencie opuszczania wylinki jest jasnoczerwona, ma pomarszczoną skórę z wyrastającymi ze wzgórków szczecinkami. W ciągu kilku godzin ciało samicy przybiera barwę ciemnoczerwoną, na której tle białe plamki stają się widoczne gołym okiem. Samiec przędziorka owocowca jest mniejszy, bardziej wydłużony niż samica, osiąga 0,26 mm. W okresie wegetacyjnym występuje 5–7 pokoleń tego szkodnika.
Przędziorek chmielowiec — Tetranychus urticae
Jest to najpospolitszy przędziorek w Polsce, polifag, występuje na ponad 300 gatunkach roślin. Samica jest owalna, ubarwiona zielonkawożółto lub
Jaja przędziorka chmielowca — Tetranychus urticae — są kuliste, żółtawobiałe
w czerwonawym odcieniu, z dwoma ciemnymi plamami przy końcu ciała. Ciało ma długość do 0,5 mm i pokryte jest cienkimi szczecinami. Samce są mniejsze (0,3 mm), mają kształt romboidalny z dłuższymi nogami. Jaja są prawie kuliste, początkowo bezbarwne, później żółtawe lub pomarańczowe. Stadium zimującym są karminowe samice, bez ciemnych plam, w resztkach roślin, w ziemi, szczelinach kory. Dobrze znoszą temperaturę do -33°C. W końcu kwietnia wychodzą z kryjówek i żerują na pąkach i liściach, tam też składają jaja. Samica składa od 100 do 200 jaj. Ciekawostką jest fakt, że wraz ze wzrostem liczby włosków na liściach jabłoni płodność tego przędziorka maleje. Optymalna temperatura rozwoju to 21–31°C i wilgotność 50–70%. W warunkach polowych rozwija 4 lub 5 pokoleń. Stadia aktywne w sadach pojawiają się z reguły później niż przędziorka owocowca.
Objawy żerowania przędziorków i szkodliwość
Przędziorki żerują głównie na dolnej powierzchni liści. Za pomocą aparatu gębowego kłująco-ssącego przebijają epidermę i nakłuwają komórki miękiszu, wysysając ich zawartość. W uszkodzonych komórkach zanikają chloroplasty oraz częściowo skrobia. Zanik chloroplastów osłabia tempo fotosyntezy, a uszkodzenie aparatów szparkowych jest przyczyną wzmożonej transpiracji.
Jakie są zewnętrzne objawy żerowania przędziorków? Zewnętrzne uszkodzenia objawiają się początkowo w postaci jasnych plamek. W miarę upływu czasu uszkodzona powierzchnia staje się szarozielona, przy bardzo silnym porażeniu plamki zlewają się i górna powierzchnia liścia brązowieje. Efektem obecności i żerowania może być:
- wcześniejsze opadanie liści i owoców,
- redukcja liczby pąków owocowych zawiązywanych na rok następny,
- podatność drzew na uszkodzenia mrozowe.
Uszkodzenia liści mogą też zwiększać efekt fitotoksyczny po zabiegach chemicznych. Przędziorki ograniczają też pobieranie składników pokarmowych dostarczanych roślinom dolistnie. Żerowanie na zawiązkach i owocach powoduje korkowacenie tkanki w obrębie miejsca nakłucia i powstanie ordzawień na skórce, co obniża jakość i walory estetyczne jabłek. Efektem żerowania jest ograniczenie kwitnienia i zawiązywania owoców, co oczywiście powoduje spadek plonów. Popularne odmiany jak Szampion, Golden Delicious, Idared, Lobo czy Gala są bardziej podatne na żerowanie przędziorków.
Przeczytaj również:
Zwalczanie przędziorka owocowca w uprawie towarowej jabłoni
Profilaktyka parcha jabłoni – zagadnieniem lutego
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
