Odmiany malin – nowości o wysokich walorach prozdrowotnych
Sezon na maliny 2021 r., duży popyt i wysoka cena malin na skupie z pewnością wpłyną na wzrost powierzchni upraw w kolejnych latach. Plantacje będą powstawały „jak grzyby po deszczu”. Czy jednak ogrodnicy planujący taki ruch biorą pod uwagę, jakie odmiany uprawiać i z jakiego materiału nasadzeniowego korzystać? Może warto pomyśleć o tym, aby wyróżnić się w podaży owoców spośród ogromu oferty? Polska spółka Niwa Hodowla Roślin Jagodowych opracowała nowe odmiany malin deserowych oraz przemysłowych. Są to odmiany malin dostosowane do warunków klimatycznych występujących w Polsce i zoptymalizowanej technologii produkcji. Dodatkowo o wysokiej jakości owoców z wyjątkowymi walorami prozdrowotnymi. O tych nowościach rozmawiam z dr Agnieszką Orzeł, odpowiedzialną w firmie Niwa za hodowlę malin i jeżyn.
Dr Agnieszka Orzeł prezentuje potencjał owocowania odmiany Husaria w tunelu, w październiku
Pani Doktor, pod jakim względem odmiany malin Państwa hodowli są konkurencyjne wobec innych, dostępnych polskim plantatorom?
Dr Agnieszka Orzeł: Od 2012 r. w ramach programu hodowlanego (prowadzonego w jedynej w Polsce, prywatnej hodowli roślin jagodowych – Niwa), tworzymy odmiany malin, jeżyn, truskawki, borówki wysokiej, jagody kamczackiej. Selekcjonujemy i ostatecznie pracujemy nad klonami, które wykazują się szczególnymi zaletami. Oferujemy kreacje wyjątkowe dla rynku owoców świeżych, tzw. deserowych oraz takie, które spełniają wymogi przemysłu.
Mówiąc o szczególnych zaletach, jakimi wyjątkowymi walorami charakteryzują się odmiany malin hodowli Niwy?
A.O.: Głównie kieruję się tym, aby odmiany malin wychodzące spod mojej ręki były wyjątkowe. Dostępnych odmian na rynku jest wiele, więc nasze muszą się wyróżniać w ofercie, aby właśnie po nie sięgnął sadownik. Muszą spełniać wymagania nowoczesnego plantatora, który przede wszystkim bierze pod uwagę potrzeby rynku – coraz bardziej świadomego konsumenta. Dla plantatora kreacje muszą być plenne, o dobrych parametrach jakościowych owoców. Konsument owoców malin oczekuje towaru, z którego spożycia będzie miał wyjątkowe korzyści dla zdrowia. Owoce naszych czarnych odmian malin zawierają ponad 10 razy więcej antocyjanów niż maliny czerwone (Husaria 3,8 mg/100 ml świeżego soku, nowa czarna malina pod numerem hodowlanym NR1755301 47,3 mg/100 ml świeżego soku). Mają właściwości antywirusowe oraz przeciwnowotworowe obniżają zawartość cukru we krwi, mogą pomóc w zatrzymaniu progresji wielu chorób. Żółte natomiast stymulują produkcję kolagenu. Pod okiem spirytus movens dr. Jana Danka, od lat jako hodowcy uwzględnialiśmy różne potrzeby klientów. Także w Niwie prowadzimy dwa kierunki hodowli roślin jagodowych. Pierwszy – z przeznaczeniem malin na rynek owoców świeżych, czyli na tzw. deser (do uprawy w polu oraz pod osłonami), a drugi – dla przemysłu (z możliwością mechanicznego zbioru owoców).
W jakim kierunku zmierza obecnie produkcja malin? Czy następują pod tym względem jakieś wyraźne zmiany?
A.O.: Od kilku lat obserwujemy nowy trend w produkcji malin. Plantacje zakłada się z najwyższej jakości sadzonek doniczkowanych typu
Sadzonki uzyskiwane wyłącznie in vitro, poddawane są dodatkowej selekcji podczas jednorocznej uprawy doniczkowej w izolowanym tunelu
plug plants w kwietniu-maju, z przeznaczeniem na jeden zbiór owoców. W tym samym sezonie malina owocuje. Przeciętnie uzyskuje się z dobrze prowadzonej rośliny, w zależności oczywiście od odmiany maliny, ok. kilograma owoców z pędu. Po zbiorze uprawa jest niszczona. Unika się w ten sposób nakładów na cięcie, zabezpieczenie roślin przed zimą, strat z powodu złego przezimowania krzewów. Także ogólne nakłady na pielęgnację i ochronę są zminimalizowane, w porównaniu z plantacjami utrzymywanymi 3–4 lata. Oczywiście sadzonki plug plants nadają się również do zakładania tradycyjnych plantacji zarówno w polu, jak i pod osłonami. Jesteśmy firmą, która orientuje się bardzo dobrze w zachodzących zmianach. Oferujemy sadzonki malin różnego typu, w tym właśnie plug plants, najwyższej jakości. Nasze odmiany rozmnażamy wyłącznie wegetatywnie z sadzonek in vitro, które poddawane są dodatkowej selekcji podczas jednorocznej uprawy doniczkowej w izolowanym tunelu.
Spis treści
Jakie nowe odmiany malin deserowych o czerwonych owocach proponuje Niwa?
A.O.: Plantatorzy uprawiający maliny pod osłonami potrzebują odmian, które już w pierwszym roku po posadzeniu zapewnią zwrot kosztów. Najlepiej takich na podwójny zbiór (tzw. maliny powtarzające owocowanie — red.), tzn. owocujących wcześnie, np. już w czerwcu na pędach dwuletnich i ponownie w sierpniu–wrześniu, na jednorocznych pędach. Wymagania te spełnia nasza Husaria (NR159801), dla której konkurencją porównawczą są takie odmiany malin jak Maravilla czy Enrosadira. Krzew Husarii rośnie silnie, wymaga dodatkowych podpór. Pędy mogą osiągać długość ok. 3 m. Jest to odmiana owocująca wielokrotnie. Owocowanie na dwuletnich pędach zaczyna się 16–19 czerwca, na pędach jednorocznych – ok. 13 sierpnia. Jest bardzo plenną kreacją. W obu terminach plonowania można zebrać po kilogramie owoców. Są one duże – pojedynczy o średniej masie ok. 8 g, ekstrakt – 13%, długo zachowują jędrność, mają jasnoczerwoną barwę, nieciemniejącą. Kolorem nie różnią się od owoców Enrosadiry. Mogą być zbierane dwa razy w tygodniu, a przetrzymane na krzewie nie przejrzewają i nie odpadają od szypułki.
Owoce klonu NR1616002 z plantacji polowej bez osłaniania, w październiku
Na jeden zbiór owoców proponujemy natomiast nasz nowy klon hodowlany – NR1616002. Może być on uprawiany zarówno w tunelach, jak i w polu bez osłaniania. Nadaje się także do nasadzeń wg nowego trendu – sadzenie w kwietniu-maju, zbiór owoców w sierpniu i likwidacja plantacji – wszystko w jednym sezonie. Roślina wykształca sztywne pędy, niewymagające podpór w pierwszym roku owocowania. Jest bardzo zdrowa, niewrażliwa na choroby odglebowe. Owoce z krzewów posadzonych w kwietniu zaczynają dojrzewać na początku sierpnia. Pojedynczy spod osłon ma masę 6–8 g, z pola – 8 g, wyjątkowy smak i aromat, nie drobnieje i się nie rozdwaja (częsta wada u konkurencyjnych odmian, wynikająca z nieodpowiedniego podlewania). W wilgotnych sezonach wymaga intensywnej ochrony przed szarą pleśnią.
Czy odmiany malin deserowych muszą być czerwone?
A.O.: Młode pokolenie nie jest tym skażone i już wie, że maliny nie muszą być czerwone. Prowadząc kampanię edukacyjną wśród dzieci i młodzieży
Owoce odmiany Promyk uzyskiwane w uprawie tunelowej
szkolnej, dotyczącą konieczności wprowadzania do diety owoców jagodowych, uzyskaliśmy ocenę – „najlepsze maliny są żółte”. Szczególnie pod względem smaku premiuje tu Promyk. Dojrzewa na początku sierpnia na pędach tegorocznych. Owoce są duże, smaczne, zawartość ekstraktu 12% Brix, błyszczące, długo zachowują trwałość w obrocie (long shelf life) spełniając wymagania jakościowe hipermarketów. Urozmaicają i uatrakcyjniają ofertę wprowadzane do handlu w miksie z malinami czerwonymi i czarnymi. Owoce odmiany Promyk nadają się do uprawy tunelowej.
Naszym nowym programem hodowlanym obejmujemy także odmiany malin o czarnych owocach, łatwe w uprawie. Rynek szuka jakiegoś nowego urozmaicenia oferty produktowej i trafia na klon jeszcze pod numerem NR1711902. Jest to pierwsza polska odmiana powtarzająca maliny czarnej. Mamy też kreację owocującą na pędach dwuletnich – NR1755301. Największą zaletą malin czarnoowocowych jest ich wartość prozdrowotna, o której
wspomniałam wcześniej. Aby zachować te właściwości, powstała w Polsce firma, która z tych owoców produkuje liofilizaty. Niezwykłe wartości zostają w ten sposób utrwalone, a pełnowartościowe owoce są dostępne nie tylko w sezonie dojrzewania, ale przez cały rok. Liofilizat podawany jest już chorym podczas chemioterapii antynowotworowej, także jako czynnik antywirusowy zakażonym covidem.
Owoce odmiany Heban
Heban to natomiast odmiana maliny purpurowej, uzyskana podczas prac nad krzyżówkami maliny czarnej. Owocuje na pędach tegorocznych (mamy więc purpurowe maliny jesienne). Owoce są słodkie, pod względem zawartości
witaminy C przewyższają maliny czarne. Mają doskonałe parametry biochemiczne. Tę odmianę polecamy amatorom – do ogrodów działkowych i przydomowych. Intensywna barwa utrzymuje się w przetworach – konfiturach, sokach. Wspaniały smak i aromat – to dodatkowe zalety Hebana.
A jakie odmiany malin przemysłowych oferuje Niwa?
Odmiana Delniwa owocująca w polu, w październiku
A.O.: Kierunek hodowli w celu uzyskania odmiany malin dla przemysłu, zbieranej kombajnowo uruchomiliśmy dlatego, gdyż nie było polskich kreacji spełniających takie zapotrzebowanie. Coraz większy problem z siłą roboczą, szczególnie w okresie zbiorów, stymulował nas do prac zwieńczonych sukcesem. Delniwa to właśnie odmiana przemysłowa do kombajnowego zbioru owoców. Ich jakość pozbiorcza jest bardzo dobra, z czego większość (93% plonu) świetnie nadają się do indywidualnego mrożenia. Roślina jest odporna na Phytophthora spp. Wymaga jednak w wilgotnych sezonach intensywnej ochrony (od maja) przed chorobami pędów wywoływanymi przez Didymella applanata i Botrytis cinerea. Delniwa jest odporna na suszę, a owoce formujące się przy temperaturze przekraczającej 30°C nieco drobnieją, są bardziej odporne na oparzenia słoneczne niż odmiana ‘Polka’. Nie rozpadają (nie kruszą). Już teraz zdobywa przebojem uznanie plantatorów z Bałkanów.
Przyszłość naszej hodowli obejmie różne kierunki uwzględniające nowoczesne trendy uprawy. Przede wszystkim zmierzamy ku odróżnieniu się od innych światowych hodowców, tworząc wyjątkowe odmiany malin o cechach prozdrowotnych. Wszyscy chcemy żyć coraz dłużej i zdrowo, dobrze i zdrowo się odżywiać. Pomoże w tym szklanka dziennie owoców jagodowych – pod różną postacią: świeżych czy przetworzonych. Jeśli więc potęgujemy w procesie hodowli wartość prozdrowotną owoców jagodowych, mamy ogromną satysfakcję i odnosimy sukces.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
