Święconka najważniejsza na Wielkanoc
Koszyk i święconka to jeden z głównych symboli wielkanocnych. Co oznaczają potrawy, które niesiemy w koszyku do święcenia w Wielką Sobotę? Zapraszamy na reportaż wideo.
Święcenie pokarmów to najpopularniejsze wydarzenie w Kościele katolickim. Odbywa się w Wielką Sobotę – przedostatni dzień Wielkiego Tygodnia, poprzedzający Święto Zmartwychwstania Pana Jezusa.
Tradycja święcenia potraw w Polsce sięga XIV wieku.
– Największym świętem dla katolika w Polsce jest zmartwychwstanie Pana Jezusa. Czasami dzieci podchodzą do mnie i pytają: proszę księdza, które święto jest ważniejsze: uroczystość Bożego Narodzenia, czy Zmartwychwstania Pańskiego? Zdecydowanie trzeba powiedzieć, że jednak to ostatnie, czyli Zmartwychwstania Pańskiego – wyjaśnia franciszkanin o. Wiesław Dudek.
Tradycja święcenia wielkanocnych potraw sięga VIII wieku.
Czasami kapłan wchodził do obory po to, żeby poświęcić prosiaka, który jeszcze tam dorastał.
– Ale zwyczaj ten dotarł do Polski niestety dopiero w wieku XIV. Rozpoczęło się to tak, że w domach, na dworach szlacheckich szlachcice życzyli sobie, aby kapłan przyszedł do nich i poświęcił tak naprawdę wszystko. Wystawiano na stoły wino, przysmaki do święcenia. Czasami kapłan wchodził do obory po to, żeby poświęcić prosiaka, który jeszcze tam dorastał. To była moc wiary w to, że to wszystko jest ważne – mówi franciszkanin o. Wiesław Dudek.
Spis treści
Koszyczek wielkanocny jest symbolem radości
Wielkanocny koszyczek to obowiązkowy element oraz symbol świąt Wielkiej Nocy. Zgodnie z tradycją ludową, powinien być wykonany z wikliny lub słomy. Ozdobiony bielą koronek i zielenią bukszpanu lub gałązkami borówki, jest symbolem wielkiej radości.
„Koszyczek wielkanocny powinien być odpowiednio ozdobiony” – mówi Grażyna Łucka.
– Koszyczek, najczęściej wiklinowy (choć współcześnie koszyczki wielkanocne mogą być np. z filcu, czy drewna), powinien być utrzymany w bieli i zieleni. Zgodnie z tradycją wielkanocną, dekoruje się go gałązkami bukszpanu, a umieszczone w nim pokarmy przykrywa śnieżnobiałą serwetką – podkreśla Grażyna Łucka z Koła Gospodyń Wiejskich z Łazisk, woj. dolnośląskie.
Święconka gra pierwsze skrzypce
W koszyczku wielkanocnym nie może zabraknąć jajka, wędlin, chleba i soli.
Koszyczek wielkanocny wypełniamy jedzeniem, które następnie święcimy w Wielką Sobotę.
– W koszyczku muszą być przede wszystkim swojskie wyroby, które robimy po dzień dzisiejszy. Jest to wędlina, szynka, boczek, chleb oczywiście pieczony, swojski jajka, pisanki, chrzan, masło… Także święconka, jak ją u nas nazywamy, to te wszystkie produkty – mówi Monika Brukowska z Koła Gospodyń Wiejskich w Nowej Wsi, woj. dolnośląskie.
– W wielką sobotę idzie się ze święconką do kościoła. W koszyczku powinny być przede wszystkim baranek, jajka, szynka, kiełbasa i chleb. W niedzielę jest śniadanie wielkanocne. U nas nie może się obyć oczywiście bez żurku, jajek, kiełbasy, szynki, takiego kremu jajecznego… – wymienia Marianna Drozdek z Koła Gospodyń Wiejskich z Gromadki, woj. dolnośląskie.
Święconka i jej symbolika
Należy pamiętać, że dobór produktów w koszyczku nie jest przypadkowy.
Franciszkanin o. Wiesław Dudek
– Jajko to symbol paschy. W analogii widzimy tutaj podobieństwo jajka, które ma twardą skorupę i daje nam życie w postaci pisklęcia – czyli nowe życie. Analogia polega na tym, że Chrystus, który cierpiał, przeżywał męki, został ukrzyżowany i zmartwychwstał. Leżał w grobie, przeszył skałę. Zmartwychwstając, dał nam nowe życie – tłumaczy franciszkanin o. Wiesław Dudek.
Baranek wielkanocny symbolizuje Zmartwychwstanie Pana Jezusa, chleb gwarantuje pomyślność i dobrobyt, chrzan ma przynieść dobre zdrowie, a wędliny – płodność i dostatek.
Jajko to symbol paschy i nowego życia.
– Sól, o której też jest mowa, bo to jest ważny element święconki, gdzie wkładamy ją w pojemniku do koszyczka, to jest życiodajny minerał, czyli coś, od czego zależy smak potrawy i jej konserwacja. Tak samo jest w naszym życiu. My potrzebujemy łaski Bożej, żebyśmy byli nią zakonserwowani. Tak, jak moc słowa Bożego Jezusa Chrystusa, który narodził się w Betlejem i umarł w Jerozolimie za nasze grzechy, daje nam moc, tak samo ta sól jest wyrazem tego, że tym słowem Bożym musimy być zakonserwowani – mówi franciszkanin o. Wiesław Dudek.
Święconka podczas śniadania wielkanocnego
Poświęcone pokarmy spożywamy następnego dnia podczas uroczystego śniadania. Wtedy też składamy sobie życzenia. Na wielkanocnym stole znajdziemy jeszcze inne tradycyjne potrawy.
W niedzielę wielkanocną święconka z koszyczka trafia do żurku.
– Żurek jest obowiązkowy, do tego jest biała kiełbasa, święconka, którą wcześniej nieśliśmy do kościoła w koszyczku... – podkreśla Małgorzata Haniszewska z Koła Gospodyń Wiejskich z Raciborowic, woj. dolnośląskie.
Patrycja Kolano z Koła Gospodyń Wiejskich z Raciborowic, woj. dolnośląskie, dodaje: – Przede wszystkim żurek jest wykonany na zakwasie naturalnym, do niego jajka, biała kiełbasa i święconka. Dzieciaki święcą te potrawy, produkty, które później jemy z tym barszczem – wyjaśnia.
Wielkanoc zbliża się wielkimi krokami. Zadbajmy więc o to, aby i w tym roku nasz wielkanocny koszyczek był kolorowo przystrojony i wypełniony tradycyjnymi potrawami, zgodnie z ludowymi obrzędami.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
