Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
Spis treści
Barzkowickie Targi Rolne Agro Pomerania, organizowane przez Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach, znane są w całym kraju. W dodatku w tym roku minęło już 25 lat od zorganizowania w 1991 r. przez ZODR Letniego Festynu Rolniczego i Jesiennych Targów Rolniczych. Co jeszcze warto wiedzieć o tej placówce doradczej?
Początki targów były skromne. W pierwszych targach wzięło udział zaledwie 38 firm. Próbowały one sprostać zmieniającym się warunkom gospodarowania w krajowym rolnictwie. Powierzchnia wystawiennicza wynosiła 0,42 ha, podczas gdy dziś areał terenów targowych to łącznie 42 ha.
Rokrocznie na targach organizowanych przez Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego gości ponad 900 podmiotów z całego kraju, a liczba osób zwiedzających przekracza 130 tys. Jest to największa impreza organizowana przez ośrodek w Barzkowicach. Ogrom oferowanych produktów i usług jest faktycznie imponujący. Na uwagę zasługują również imprezy towarzyszące, wśród których każdy może znaleźć coś dla siebie. Dożynki, wystawy zwierząt, przegląd kapel, prezentacje rękodzieła i wiele innych atrakcji powodują, że Agro Pomerania to targi zyskujące z roku na rok coraz większą popularność.
Nie tylko przyjemne, ale również pożyteczne
Targi i wystawy są bardzo miłe, ale codzienna praca doradców wymaga dużej wiedzy, zaangażowania oraz śledzenia na bieżąco, co w trawie piszczy. Pozyskiwanie środków unijnych na własne dydaktyczne cele to stworzenie nowych jakości w szkoleniu rolników i mieszkańców wsi. Bycie na bieżąco z nowinkami światowymi, z nowymi projektami, nie tylko unijnymi, to oczywiście duża szansa dla polskiego rolnika, który już prawie depcze po piętach swoim zachodnim sąsiadom. Posiadanie takiej wiedzy powoduje, że doradca może realizować inne postawione przed nim zadania.
Adam Lucjan Kalinowski, dyrektor Zachodniopomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego. (fot. ZODR)
Dyrektor Adam Lucjan Kalinowski, zdając sobie sprawę z roli edukacji rolniczej, stawia przed doradcami do realizacji cele szczegółowe, które obejmują m.in. skuteczną edukację oraz efektywniejsze poradnictwo rolnicze i zawodowe pozarolnicze (wzrost kapitału ludzkiego, zwiększenie znaczenia tzw. kształcenia ustawicznego na wsi), doradztwo w zakresie wyboru odpowiedniej szkoły lub kursu, który pozwoli uzupełnić konieczne wykształcenie np. do spełnienia wymogów formalnych działań Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Dyrektor zapewnia, że prowadzone będzie monitorowanie, tj. stałe badanie i diagnozowanie potrzeb szkoleniowych w regionach. Utworzona zostanie elektroniczna platforma współpracy szkoleniowo-doradczej. Przeprowadzanie i koordynacja przebiegu praktyk studenckich i uczniowskich szkół średnich, nie tylko o profilu rolniczym, które odbywać się będą w ZODR oraz Terenowych Zespołach Doradców.
Kolejnym celem ma być oddziaływanie metodami doradczo-szkoleniowymi na wzrost i stabilizację dochodów gospodarstw rolnych o różnej skali profilu produkcji, poprawiającymi konkurencyjność zachodniopomorskiego rolnictwa…
Bardzo ważnym celem do realizacji przez Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego jest ożywienie społeczno-kulturowe na obszarach wiejskich – rozwój kapitału społecznego (m.in. zwiększenie roli organizacji społecznych i kulturowych funkcjonujących na wsi, świetlice, biblioteki, upowszechnianie sportu i rekreacji), koordynacja kół gospodyń wiejskich, współpraca z radami sołeckimi i ze spółdzielniami socjalnymi, a także rozwój wiejskiego rynku pracy poprzez wspieranie rozwoju sektora MMŚP i stymulowanie powstawania nowych pozarolniczych miejsc pracy (kształtowanie kapitału gospodarczego na obszarach wiejskich).
Budynek Zachodniopomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego. (fot. ZODR)
Historycznie rzecz biorąc
Doradztwo w woj. zachodniopomorskim rozpoczęło się w 1956 r. Wtedy właśnie został powołany Rolniczy Rejonowy Zakład Doświadczalny, nastawiony na prowadzenie doświadczeń naukowych, realizowanych w 4 działach: roślinnym, mechanizacji rolnictwa, ekonomiki i zootechnicznym. Z dniem 1 stycznia 1976 r. RRZD w Barzkowicach został przemianowany na Wojewódzki Ośrodek Postępu Rolniczego. W styczniu 1976 r. Wojewódzki Ośrodek Postępu Rolniczego w Barzkowicach przejął ośrodki szkolenia rolniczego, podległe dotychczas bezpośrednio władzom wojewódzkim. W skład WOPR wchodziły:
- Ośrodek Szkolenia Rolnictwa w Chojnie,
- Ośrodek Szkolenia Kadry Inżynieryjno-Technicznej w Pilichowie pod Szczecinem
- i Ośrodek Rolniczego Szkolenia Kursowego w Szczecinie.
Do podstawowych zadań WOPR należało:
- rozwijanie i wdrażanie do produkcji rolniczej nowych postępowych metod gospodarowania,
- upowszechnianie wiedzy rolniczej,
- szkolenie i doskonalenie kadr zatrudnionych w rolnictwie.
Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach utworzono dopiero 1 stycznia 2015 r.
18 grudnia 1990 r. Wojewoda Szczeciński wydał 2 zarządzenia: jedno w sprawie podziału WOPR w Barzkowicach, drugie dotyczące powołania Wojewódzkiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego.
WODR zajmował się prowadzeniem doradztwa w zakresie technologii produkcji roślinnej i zwierzęcej oraz przechowalnictwa i przetwórstwa płodów rolnych, wiejskiego gospodarstwa domowego, obowiązujących przepisów prawnych, dotyczących funkcjonowania gospodarstwa rolnego, wdrażaniem i upowszechnianiem wyników badań naukowych w praktyce rolniczej, prowadzeniem szkoleń rolniczych i doskonaleniem zawodowym kadry inżynieryjno-technicznej, współudziałem w programowaniu i planowaniu rozwoju rolnictwa w gminie, rejonie, województwie.
Później zgodnie z Zarządzeniem z 18 grudnia 1998 r. powołano Krajowe Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich, które utworzyło struktury regionalne. W związku z powyższym dotychczasowy WODR stał się od 1 stycznia 1999 r. Regionalnym Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich w Barzkowicach.
RCDRRiOW zajmowało się np. opracowywaniem analiz i prognoz dotyczących doradztwa rolniczego, realizowaniem doskonalenia zawodowego kadr doradczych, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień związanych z integracją z Unią Europejską oraz wykorzystaniem pomocy finansowej dla rolnictwa i obszarów wiejskich z UE.
Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach utworzono dopiero 1 stycznia 2005 r. Powstał on na bazie Regionalnego Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich w Barzkowicach oraz Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Koszalinie.
Pokazy zwierząt hodowlanych są częstym elementem wydarzeń organizowanych przez Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego. (fot. ZODR)
Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego swoje działania opiera nie tylko na współpracy, lecz także…
…przy wsparciu sponsorów, m.in. Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego, Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Białogardzie, firm nasiennych i nawozowych. Ośrodek prowadzi upowszechnianie i propagowanie odmian zalecanych do uprawy w warunkach województwa poprzez prowadzenie pól demonstracyjnych – zasiewy zbóż jarych i ozimych. W ogrodzie ZODR uprawiana jest kolekcja odmian warzyw, roślin ozdobnych i sad pokazowy różnych gatunków drzew owocowych. Na uwagę zasługuje również biosurowcowy ogród dydaktyczny (10 arów), będący elementem ścieżki dydaktycznej.
Czy można zbadać koniunkturę?
Okazuje się, że są to pierwsze kroki w kierunku, który, zdaniem dyrektora i szefa Rady Społecznej, powinien być realizowany przez ośrodki doradztwa. Badanie koniunktury w rolnictwie jest prowadzone przez Instytut Rozwoju Gospodarczego Szkoły Głównej Handlowej od 1992 r. Badanie odbywa się w cyklu kwartalnym. Podstawę stanowią ankiety, rozsyłane do rolników za pośrednictwem Ośrodków Doradztwa Rolniczego. Na terenie działania ZODR ankietowanych jest 325 rolników, którzy dokonują oceny zdarzeń zachodzących w ich gospodarstwach rolnych. Wskaźnik koniunktury obliczany jest przez analityków na podstawie wskaźnika wyrównanych przychodów pieniężnych i wskaźnika zaufania. Wyniki badań, tj. ogólny wskaźnik koniunktury, jak i wyniki szczegółowe, są udostępniane Ośrodkom, natomiast mieszkańcom obszarów wiejskich w formie publikacji w Zachodniopomorskim Magazynie Rolniczym.
Rolnicy z woj. zachodniopomorskiego bardzo chętnie biorą udział w organizowanych przez Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego pokazach polowych, na których mogą z bliska przyjrzeć się pracy maszyn rolniczych. (fot. ZODR)
Czym się chwali Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego?
Średnia wielkość powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie rolnym w 2015 r. w woj. zachodniopomorskim wynosiła ok. 30 ha i była największa w Polsce. W porównaniu z małopolskim, gdzie średnia wielkość wynosi niecałe 4 ha, trzeba przyznać, że doradcy mają co robić.
W roku 2015 zrealizowano 1468 takich form jak szkolenia, warsztaty, pokazy, stoiska i inne, w których wzięło udział 29 160 uczestników. Poza tym Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach prowadzi działalność wydawniczą i poligraficzną. Regularnie, każdego roku, zgodnie z planem wydawniczym, pojawią się nowe pozycje wydawnicze, przygotowane przez pracowników Ośrodka. Są to najczęściej broszury, ulotki i foldery. Ich tematyka obejmuje nie tylko stricte technologiczne zagadnienia, ale od kilku lat – wychodząc naprzeciw oczekiwaniom mieszkańców obszarów wiejskich – także tematykę tradycji kulinarnych. Dzięki temu do rąk czytelników trafia bogata i różnorodna oferta.
Średnia wielkość powierzchni gruntów rolnych w 2015 r. w woj. zachodniopomorskim wynosiła ok. 30 ha i była największa w Polsce. Dla porównania w małopolskim średnia wielkość wynosi niecałe 4 ha.
Nie bez znaczenia są również kontakty zagraniczne ZODR. Otwieranie się różnych grup zawodowych na szerokie kontakty z partnerami spoza granic kraju nie jest niczym nowym. Szczególnie cieszy, gdy taką współpracę podejmują rolnicy i firmy związane z rolnictwem. Podpatrywanie nowych technologii, trendów i rozwiązań prawnych u naszych sąsiadów pozwala rodzimym rolnikom zmniejszać różnice dzielące nas od sąsiadów zza Odry.
Julian Sierpiński, Członek Rady Społecznej przy ZODR w Barzkowicach i jednocześnie Prezes Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej, uważa, że kontakty z Niemcami są dla nas bardzo ważne:
– Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego oraz Izba Rolnicza, której jestem prezesem, utrzymują współpracę z naszymi zachodnimi sąsiadami. Bierzemy udział we wspólnych imprezach organizowanych i u nas, i u nich. Mimo że rolnicy obu krajów konkurują ze sobą na rynkach europejskich, łączą nas przyjacielskie stosunki i staramy się z nich wynieść korzyści. Ja również jestem rolnikiem i wiem, że polskim rolnikom wciąż trudno jest rywalizować z producentami z Zachodniej Europy. Problemem jest nie tylko różnica w dofinansowaniu rolników, dostęp do najnowszych technologii, ale i prawodawstwo – mówi Julian Sierpiński.
Czy szacowanie strat ma wpływ na dochodowość gospodarstwa?
– Podpatrzyliśmy u naszych zachodnich sąsiadów, jak załatwia się u nich sprawy związane np. z występowaniem suszy. Otóż okazuje się – mówi Julian Sierpiński – że podstawą do wypłaty odszkodowania rolnikom niemieckim jest ogłoszony przez stacje meteorologiczne poziom suszy. Jeżeli dostępność wody dla roślin spada poniżej pewnego minimum, to automatycznie firmy ubezpieczeniowe wypłacają rolnikom odszkodowanie. Nie są im potrzebne komisje oceniające poziom strat. Wspólnie z ZODR przekazaliśmy ten pomysł do wojewody i ministerstwa rolnictwa jako rozwiązanie mogące podnieść konkurencyjność polskiego rolnictwa.
Dzisiaj doradca musi znać i umieć wykorzystać programy unijne. Agronom w tej chwili jest w Internecie. Profesjonalna, szeroko dostępna wiedza i usługi internetowe zaspakajają potrzeby rolnika w dostępie do najnowocześniejszych metod gospodarowania.
Jeśli chodzi o szacowanie strat w woj. zachodniopomorskim, to w 2015 r. powołano 59 komisji gminnych, które szacowały szkody spowodowane wystąpieniem suszy na terenie 17 powiatów. Do zadań komisji należało szacowanie zakresu i wysokości szkód w uprawach rolnych i zwierzętach gospodarskich, rybach lub środkach trwałych oraz sporządzenie protokołów oszacowanych strat. Dział Ekonomiki uczestniczył w powoływaniu komisji, przygotowaniu procedury szacowania szkód, opracowaniu wzorów protokołów, wniosków o oszacowanie strat. Następnie sporządzał raporty i zestawienia suszowe oraz przedkładał je wojewodzie. W trakcie prac komisji klęskowych, pracownicy działu zajmowali się także interpretacją przepisów, dotyczących szacowania szkód oraz rozwiązywaniem spraw spornych. Powołane komisje klęskowe oszacowały straty powodowane wystąpieniem suszy w 952 gospodarstwach rolnych na powierzchni 29 tys. ha, na kwotę prawie 30 mln zł.
Współpraca z instytucjami krajów związkowych Brandenburgia i Meklemburgia Pomorze przednie rozwija się. Podczas rozmów prowadzonych między partnerami i ZODR, wymieniane są informacje o przedsiębiorczości w Polsce i w Niemczech, planowane są wspólne przedsięwzięcia, wymieniane doświadczenia, które są propagowane wśród swoich mieszkańców. W ramach współpracy organizowana była chociażby Niemiecko-Polska Wystawa Rękodzielnictwa w Prenzlau. Nawiązuje ona do działań na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego i partnerstwa obu krajów, jak również stymuluje pozyskiwanie alternatywnych źródeł dochodu, a jednocześnie promuje rękodzieło. Celem wystawy była promocja ponadgranicznej współpracy, zachowanie dziedzictwa kulturowego, a także promowanie twórców ludowych ze strony polskiej i niemieckiej.
Wystawa rękodzielnictwa. Jednym z celów, jakie stawia sobie Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, jest zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu i ożywienie społeczno-kulturowe na obszarach wiejskich. (fot. ZODR)
Dokąd zmierza Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego?
Ilu rolników, tyle koncepcji działania Ośrodka. Jedni uważają, że miejsce doradcy jest na polu i w gospodarstwie, inni zaś twierdzą, że pora zmienić dotychczasowe zasady współpracy z ośrodkami doradztwa. Julian Sierpiński uważa, że dotychczasowa formuła działania ośrodków doradztwa już się wyczerpała:
– Doradztwo bezpośrednie musi się zmienić. Moim zdaniem polem działania dla fachowców z ZODR jest przede wszystkim kształtowanie kierunków działania gospodarstw, zadbanie o ich płynność finansową i utrzymanie ich na rynku rolnym. Dzisiaj doradca musi znać i umieć wykorzystać programy unijne. Agronom w tej chwili jest w Internecie. Profesjonalna, szeroko dostępna wiedza i usługi internetowe zaspakajają potrzeby rolnika w dostępie do najnowocześniejszych metod gospodarowania. Chcemy razem z dyrektorem ZODR w tym kierunku ustawić pracę doradców.
Warsztaty polowe. Zdaniem Szymona Hermana organizowanie pokazów polowych przez doradców ZODR to jedno z ważniejszych zadań Ośrodka. (fot. ZODR)
Nieco odmienne zdanie ma rolnik z pow. choszczeńskiego, Szymon Herman:
– Skorzystałem już z programu „Młody Rolnik”, a teraz czekam na rozstrzygnięcie programu „Modernizacja gospodarstw rolnych”. Moje gospodarstwo ma powierzchnię 80 ha. Programy, z których skorzystałem, były dla mnie osiągalne tylko dzięki doradcom. Uważam, że wykonują dobrą robotę, bo sam z dokumentacją pewnie bym się nie uporał. Zapłaciłem za nią, ale jestem bardzo zadowolony, bo lepiej zapłacić za solidną pracę, niż za darmo mieć zrobione „po łebkach” – mówi rolnik. – To prawda, że na wieś przyjeżdżają fachowcy z różnych firm i przy okazji sprzedaży środków do produkcji oferują również doradztwo. Natomiast uważam, że doradcy powinni organizować więcej pokazów, bo tam naprawdę można się wiele nauczyć.
Doradztwo bezpośrednie musi się zmienić. Moim zdaniem polem działania dla fachowców z ZODR jest przede wszystkim kształtowanie kierunków działania gospodarstw, zadbanie o ich płynność finansową i utrzymanie ich na rynku rolnym.
Dyrektor ZODR, mgr inż. Adam Lucjan Kalinowski, stawia przed sobą i placówką bardzo trudne, ale i ambitne cele, które dzieli na krótko- i długoterminowe. W ramach tych pierwszych chce zapewnić ciągłości funkcjonowania ZODR przy wprowadzaniu niezbędnych zmian, wynikających ze znowelizowanej ustawy o jednostkach doradztwa rolniczego. Do końca roku planuje dokonanie bilansu otwarcia na podstawie przeglądów w obszarze kadr (zakresy obowiązków, różnice w wynagrodzeniach itp.), struktury organizacyjnej, zarządzania, realizacji zadań statutowych i komercyjnych, majątku i finansów ZODR oraz podjęcie działań korygujących i naprawczych w ww. obszarach. Natomiast celem długookresowym jest wypracowanie rozwiązań strategicznych, umożliwiających rozwój kadrowy i instytucjonalny ZODR, co ma zapewnić efektywne usługi doradcze dla rolników i innych mieszkańców wsi. W celu bardziej optymalnego wykorzystania obecnych pracowników nastąpi reorganizacja wewnętrzna ZODR, w kierunku zwiększenia kadry szkoleniowo-edukacyjnej i doradczej. Dyrektor chce powołać nowe zespoły zadaniowe, w tym m.in. zespoły ds. pozarolniczej aktywności zawodowej. Ponadto, utworzone zostaną powiatowe centra edukacyjno-szkoleniowe, a także nierolnicze poradnictwo zawodowe – we wszystkich Zespołach Powiatowych (TZD) ZODR.
A co sądzicie o Akademii, nie Akademii Rolniczej, lecz „Akademii Sołtysa”? W ramach realizacji spotkań przeprowadzono szkolenia dot. funduszu sołeckiego, których rezultatem była integracja społeczności lokalnej.
Nie sposób wymienić wszystkich działań, które przeprowadza Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach. O szczegółowych zadaniach i inicjatywach realizowanych przez Ośrodek zainteresowani dowiedzą się, odwiedzając stronę internetową Zachodniopomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
