Sezon truskawkowy 2024 — podsumowanie i wnioski dla producentów
W Polsce kończy się sezon truskawkowy 2024. Najprawdopodobniej nie zaliczymy go do zbyt udanych. Warto przyjrzeć się nie tylko lokalnym uwarunkowaniom, ale także globalnemu rynkowi truskawek, aby wyciągnąć wnioski na przyszłość.
Jedne kraje, jak Polska podsumowują sezon truskawkowy 2024, inne wkraczają w kolejne jego fazy, włącznie z pełnią owocowania.
Spis treści
Sezon truskawkowy 2024 w Polsce
Sezon 2024 w Polsce był zróżnicowany. Jednakże nie należy do bardzo udanych. Rozpoczął się znacznie wcześniej niż zazwyczaj i równie wcześniej zakończył. Wszystko za sprawą tegorocznych warunków pogodowych. Ciepłe miesiące zimowe przyspieszyły wegetację i plonowanie przyspieszanych owoców spod osłon. Niestety przymrozki majowe ograniczyły plon z plantacji polowych nieosłanianych. Susza i wysoka temperatura pod koniec maja i w czerwcu pogorszyły jakość owoców i skróciły owocowanie. Do tego stopnia, że pod koniec czerwca, czyli zazwyczaj w czasie tradycyjnego szczytu owocowania truskawek, sezon truskawkowy 2024 jeśli chodzi o odmiany letnie, się zakończył. Cenowo, producenci, którzy mieli dobry towar z nawadnianych plantacji polowych uzyskiwali dobre ceny za owoce deserowe. Pod koniec czerwca ich cena wynosiła nawet 20 zł/kg. Natomiast owoce na przemysł kosztowały w granicach 10 zł/kg. Jednkaże już trudno było o surowiec.
Obecnie krajowe truskawki spod osłon produkowane na opóźnione zbiory kosztują na rynkach hurtowych 26,0–30,0 zł/kg. W przeliczeniu na euro jest to wg kursu z 23.10.2024 r. (4,33 zł) 6,0–6,92 euro/kg.
Podsumowując, wg danych ARiMR na podstawie złożonych wniosków o dopłaty, powierzchnia uprawy truskawki w Polsce w 2024 r. wynosiła ok. 27 tys. ha. Natomias wg szacunków GUS, wyprodukowaliśmy w tym roku ok. 160 tys. ton truskawki, co było wynikiem o 16 procent gorszym niż rok wcześniej.
Unijny sezon truskawkowy 2024
W wielu rejonach Europy o podobnym klimacie do Polski tegoroczny sezon także się kończy. Dostępne są jeszcze owoce spod osłon, jednakże główny popyt przypada na miesiące letnie. Wielu jednak analityków odnotowuje spadek spożycia truskawek w krajach europejskich. Generalnie zobaczmy, jak poszczególne państwa podsumowują miniony rok produkcji truskawki.
Niemcy
Powierzchnia upraw truskawek w Niemczech się zmniejsza, szczególnie jeśli chodzi o nasadzenia w polu bez osłon lub płasko osłanianych. Rok do roku zmniejszyła się o 13 procent do około 8100 hektarów. Ponadto z powodu niesprzyjającej pogody jesienią 2023 i wiosną 2024 szacunkowe zbiory truskawek na wolnym powietrzu w lipcu były o 24 procent niższe od już niskich zbiorów truskawek wynoszących 92 700 ton w 2023 r. Przy zmniejszającej się produkcji plantatorzy niemieccy nie są w stanie sprostać wysokiemu popytowi. Z tego też względu Niemcy importują duże ilości truskawek z zagranicy. W drugiej połowie października ceny niemieckich truskawek spod osłon wyniosły 8,57 EUR/kg. Dla porównania o tej porze poprzedniego roku truskawka kosztowała tam 4,43 EUR/kg.
Francja
Obecnie sezon truskawkowy 2024 we Francji powoli się kończy. Ceny francuskich truskawek na rynkach hurtowych wynoszą pod koniec października 8,77–11,0 euro/kg, ale popyt nie jest zbyt duży. Dla Francuzów to nie jest pora na truskawki, konsumenci zwracają się ku innym owocom, w tym cytrusom. Sezon na truskawki przypada wiosną i latem. Generalnie powierzchnia uprawy truskawki jest tu stabilna, ale dostosowana do popytu. Oczywiście jesienią Francuzi korzystają z importowanych owoców m.in. z Belgii.
Niderlandy (Holandia)
Podaż truskawek w sezonie 2024 była zrównoważona i dostosowana do popytu, co pozwoliło na uzyskanie niezłej ceny. Wyciągając wnioski z sezonu truskawkowego 2023, w tym sezonie Holendrzy opóźnili sadzenie roślin na późniejsze zbiory i strategia okazała się trafiona. Sprzyjająca, ciepła pogoda we wrześniu i na początku października umożliwiła dłuższą produkcję truskawek w tunelach. Obecnie ceny dzienne wynoszą 5,0–6,0 euro za kilogram. Konfekcjonowane w mniejszych opakowaniach kosztują łącznie 7,50 euro/kg. Kwitnie także eksport holenderskich truskawek, za które producenci na rynkach Wielkiej Brytanii po przeliczeniu uzyskują 13,50 euro/kg. Oczywiście wszystko zależy od jakości owoców, a ta od pogody. Mianowicie wartość Brix truskawek jest o tyle dobra i na wysokim poziomie, gdy nie brakuje światła w ciągu dnia, ale nocami następują wahania temperatury (absolutnie nie może być ona zrównana z temperaturą dnia).
Belgia
Chociaż wolumeny jesienią wzrosły, ceny pozostały przyzwoite, co oznacza, że popyt ze strony handlu jest stabilny. Nawet drobniejsze owoce cieszą się zainteresowaniem, a ceny jak twierdzą tamtejsi plantatorzy, za taki towar ich satysfakcjonują. Producenci stale monitorują trendy konsumenckie (wybór asortymentu i terminy wzrastającego popytu) oraz cenowe, aby planować produkcję na kolejny sezon.
Hiszpania
Obecnie Hiszpanie przygotowują się do nowego sezonu uprawy, w tym zakładania nowych plantacji. Prawdopodobnie areał truskawki pozostanie taki sam, być może z niewielkim spadkiem, w porównaniu z sezonem 2023/2024. Generalnie powodzenie zależy od pogody, która od kilku sezonów doświadcza tamtejszych producentów. Mianowicie Hiszpania boryka się głównie z deficytem opadów na poziomie 25–50% w zależności od okresu. Brak wody podczas poprzedniego sezonu ograniczył plonowanie i skrócił czas owocowania roślin. Ostatecznie wcześniej zakończono sezon truskawkowy 2024.
Włochy
Obecnie Włosi zbierają truskawki przeznaczone na późniejszy termin owocowania, których cena wynosi średnio 7,0–8,0 euro/kg. Zdecydowanie konsumenci przywiązani są do marki i wobec niej lojalni. Trwają też nowe nasadzenia na kolejny sezon. Przy czym szacuje się, że powierzchnia uprawy będzie większa niż w 2023 r., co wynika z większego zainteresowania sadzonkami. Sporo włoskich truskawek przeznacza się też na eksport, m.in. do Wielkiej Brytanii i Niemiec.
Grecja
Egipski sezon truskawkowy zacznie się już wkrótce, mianowicie w listopadzie. Plantatorzy przygotowują się na duże zbiory, szczególnie w drugiej połowie sezonu truskawkowego. Niestety podobnie jak Hiszpanie, także Grecy odczuwają spadek plonów z powodu czynników klimatycznych i przyspieszenie sezonu. Jednakże niezłe ceny sprawiają, że zwiększa się tam powierzchnię nasadzeń truskawki.
Sezon truskawkowy 2024 — bliskie Polsce rynki
Wielka Brytania
Główny sezon truskawkowy i związany z tym popyt przypada na miesiące letnie. Jednakże także z powodów klimatycznych zmniejsza się powierzchnia uprawy truskawek, przez co nie zaspakaja popytu. Brytyjczycy opierają się więc na imporcie tych owoców, w dużej mierze z kontynentu.
Egipt
Podobnie jak w Grecji, także egipski sezon truskawkowy 2024 rozpocznie się w listopadzie. Mimo iż czynniki klimatycznie, głównie deficyt opadów i wysoka temperatura wpłynęły destrukcyjnie na jakość owoców, to egipskie truskawki deserowe są coraz popularniejsze nie tylko na europejskim rynku. Podbijają bowiem także rynki Bliskiego Wschodu. Podkreślić należy, że Egipcjanie błyskawicznie reagują na problemy klimatyczne, przekształcając kierunek produkcji. Ściśle mówiąc, skoro pogoda zakłóca produkcję wysokiej jakości owoców deserowych, przeznaczają plon do sektora mrożonek. Dlatego też może nieco zmniejszyła się powierzchnia uprawy truskawek jakościowych, ale ogólna jest stabilna. Dobra cena mrożonych owoców rekompensuje przestawienie produkcji z deseru na przemysł. Przez to stają się znaczną konkurencją dla polskich mroźni, a pośrednio dla polskich plantatorów.
Ukraina
Według analityków rynku ukraińskiego sezon truskawkowy 2024 był kolejnym katastroficznym. Podkreślają oni nawet, że być może najgorszym od 12 lat. Taka ocena dotyczy zarówno upraw polowych, jak i pod osłonami — częściowo dogrzewanych i doświetlanych. Na początku roku przymrozki zniszczyły około 25% owoców z upraw polowych. Dzieła dopełniły późniejsze deszcze, które miały zniszczyć kolejne 75% zbiorów. Natomiast zaburzenia w dostawach prądu, spowodowane wojną na Ukrainie, czynią produkcję pod osłonami niestabilną i mało opłacalną. Niemniej Ukraina pozostaje jednym z głównych konkurentów dla polskich producentów truskawki deserowej i przemysłowej.
Wnioski dla polskich producentów gdy podsumujemy sezon truskawkowy 2024
Podsumowując, sezon truskawkowy 2024 przyniósł wiele wyzwań, ale również okazji dla polskich producentów. Przy czym każda taka analiza daje wskazówki, na co nasi plantatorzy powinni szczególnie zwrócić uwagę, celem elastycznego dostosowania się do zmieniających się warunków na rynku lokalnym, unijnym, globalnym. Wszak dostarczamy także surowca mrożonego do różnych krajów świata. Wszystko po to, by mieć szansę na sukces produkcyjny i ekonomiczny w nadchodzących latach.
- Po pierwsze konieczna jest adaptacja do zmian klimatycznych. Trzeba więc wziąć pod uwagę dostosowanie metod uprawy do chimerycznego klimatu. Należy również wziąć pod uwagę zmieniający się popyt. Dlatego niezmiernie ważnym czynnikiem jest dobór odmian do przyspieszonej wegetacji lub opóźnionych zbiorów. Taka produkcja owoców w terminach innych, niż standardowy przypadający na maj–czerwiec wymaga także promocji. Kolejnym z elementów są inwestycje w technologie nawodnieniowe i oszczędzające wodę. Czyli głównie w systemy nawadniania kroplowego, zlokalizowanego.
- Po drugie producenci truskawek powinni regularnie analizować ceny na rynku i dostosowywać swoje strategie sprzedażowe w połączeniu z zaawansowaniem produkcji. Konieczne jest również zwiększenie efektywności marketingowej. Jeśli to możliwe budowanie silnej marki lokalnej i regionalnej daje szansę przyciągnięcia większej liczby klientów i stworzenia grupy lojalnościowej. Pomocne w stworzeniu brandu czy pomysłu na marketing produktów może się okazać uczestnictwo w targach branżowych czy konferencjach. Podpatrzenie pewnych rozwiązań i zastosowań przynosi pomysł na strategię, umocowanie marki. W efekcie pomaga w radzeniu sobie z wyzwaniami i zmianami na rynku.
- Trzecim elementem powinna być współpraca z innymi producentami, np. na zasadzie grupy producenckiej, czy skupionej pod jedną silną marką. Ale także z naukowcami zajmującymi się hodowlą, badaniem odmian, ich wydajności czy możliwości adaptacyjnych do różnych warunków uprawy.
- Biorąc pod uwagę zmniejszenie produkcji i podaży truskawek w innych krajach, polscy producenci mogą mieć okazję eksportową, szczególnie na niemicki rynek. Jednakże wymaga to uwzględnienia doboru odmian o owcach trwałych, jędrnych, smacznych i oczywiście wysokiej jakości. Najważniejsze jest przy tym dobre poznanie wymagań potencjalnego rynku zbytu eksportowanych owoców z Polski.