Koszt produkcji jabłek deserowych. Kalkulacja z 2022. Wskazówki na 2023
W Polsce cały czas postępuje intensyfikacja sadów jabłoniowych, spada powierzchnia uprawy, a rośnie wielkość produkcji owoców. Ile obecnie wynosi koszt produkcji jabłek deserowych z uwzględnieniem wzrostu cen środków produkcji? Ile trzeba ponieść kosztów bezpośrednich?
Od 2017 r. areał uprawy jabłoni zmniejszył się o 16,4 tys. ha. Zbiory jabłek wzrosły o przeszło 1,5 mln ton. Niestety ceny jabłek deserowych, jeśli chodzi o zbyt, są bardzo zmienne. W latach 2010–2020 wahały się średnio od 0,64 zł (2010 r.) do około 2,00 zł/kg (w 2017 r.). To wprowadzało niemałe zamieszanie na rynku jabłek.
Spis treści
Ceny jabłek deserowych
W sezonie 2021/2022 ceny jabłek deserowych oraz innych również są na bardzo niskim poziomie. Od 0,60 zł/kg za odmiany typu Jonagold, Szampion, Gloster do 1,10–1,20 zł/kg za Goldena czy Galę rozmytą, do 1,80–1,90 zł/kg za Galę paskowaną.
Niestety, koszty produkcji jabłek stale rosną. Dochodzą do tego zagrożenia natury ekonomicznej (wzrost cen środków produkcji), utrata kolejnych rynków zbytu (Białoruś) czy zmieniające się trendy konsumenckie. Opłacalność produkcji jabłek niestety spada.
Koszt produkcji jabłek a opłacalność
Nie ulega wątpliwości, że właściwie tylko w sadach, w których zbiory jabłek deserowych będą na poziomie około 60 ton/ha, przy maksymalnym 5–15% udziale jabłek przemysłowych, będzie można zachować koszty produkcji na poziomie gwarantującym dochodowość, a tym samym później trzymać się opłacalnych cen.
Dla cen środków produkcji z 2021 r. oznacza to koszt na poziomie około 0,78 zł/kg (w obecnym sezonie w zasadzie bez jakichkolwiek zysków dla sadownika).
Jednakże w 2022 r., przy prognozowanym wzroście cen nawozów, środków ochrony roślin, pracy ludzkiej, paliwa, energii, etc. może on wzrosnąć do pułapu 1,10–1,20 zł/kg. Do tych kosztów oczywiście należy doliczyć jeszcze koszty przechowywania i przygotowania do sprzedaży. W zależności od tego, czy jest to robione w gospodarstwie, w grupie, czy na wynajem, koszty produkcji jabłek mogą się znacznie różnić. To ma wpływ na późniejsze ceny jabłek deserowych oraz innych.
Koszty uprawy hektara sadu jabłoniowego
Koszty uprawy sadu jabłoniowego składają się z wielu elementów. Zarówno tych, które są wydatkiem pieniężnym w danym roku (np. nawozy, środki ochrony roślin, praca ludzka, paliwo, remonty, obciążenia finansowe, itp.), jak i tych, które poniesiono wcześniej jako jednorazowy wydatek (założenie sadu, zakup ciągnika, maszyn, budowa chłodni), a które uwzględnia się w rachunku ekonomicznym jako koszt amortyzacji.
Dowiedz się, jak uzyskać dotacje na siatki przeciwgradowe umożliwiające produkcję owoców deserowych wysokiej jakości: Siatki przeciwgradowe w sadach — warto o nich pomyśleć teraz, bo są dotacje
Biorąc pod uwagę ceny środków produkcji z 2021 r., przeciętne koszty uprawy sadu jabłoniowego przy plonie około 55,2 ton na hektar wyniosły około 42,8 tys. zł. Są to koszty bez nakładów na przechowywanie i przygotowanie owoców do sprzedaży.
Największe koszty bezpośrednie — na nich nie zaoszczędzimy
Z wyliczeń na rys. 1 wynika, że w kosztach bezpośrednich najwięcej trzeba było zapłacić za środki ochrony roślin (insektycydy, fungicydy, regulatory wzrostu, herbicydy, biostymulatory, itp.). Droga była też praca ludzka (pielęgnacja sadu i zbiór owoców), co stanowiło łącznie około 35% kosztów ogółem. Natomiast koszty nawożenia (3,3 tys. zł/ha), które budzą obecnie tak ogromne emocje, stanowiły 7,5% kosztów ogólnych.
Pojawiają się opinie wśród producentów, że z powodu drastycznego wzrostu cen nawozów będą musieli ograniczyć nakłady na nawożenie. Wydaje się jednak niezbyt uzasadnione szukanie w tym miejscu oszczędności. Zwłaszcza że udział kosztów nawożenia w strukturze kosztów ogólnych jest niski. A nawożenie jest bardzo istotnym czynnikiem wpływającym na wydajność i jakość, jeśli chodzi o zbiory jabłek. Produkcja jabłek to równie dbałość o detale.
Jeśli oszczędzać to na kosztach pośrednich
Jeśli już, spróbujmy możliwości obniżenia kosztów poszukać w innych kategoriach, np. w kosztach pośrednich. To duża grupa, obejmuje tzw. koszty pośrednie rzeczywiste. W tym m.in. remonty maszyn, budynków, urządzeń, konstrukcji sadu, koszty zatrudnienia pracowników administracyjnych, porządkowych, koszty energii, innych mediów, promocji i reklam, koszty szkoleń, itp. Drugą grupą wśród kosztów pośrednich są tzw. koszty majątkowe. Przykładowo zalicza się do nich podatki (rolne, od nieruchomości, odsetki od kredytów, ubezpieczenia KRUS, majątkowe, składki, czy inne obciążenia).
Rys. 1. Koszty uprawy intensywnego sadu jabłoniowego w 2021 r., w tys. zł/ha, przy plonie ogólnym 55,2 ton/ha (bez kosztów przechowywania i sortowania)
Koszt produkcji jabłek 2021, czyli ile kosztuje wyprodukowanie 1 kg jabłek
Koszt produkcji kilograma jabłek jest uzależniony przede wszystkim od plonu z hektara sadu. Zasada niby jest prosta, im wyższy plon, tym niższe powinny być koszty produkcji jednostkowe jabłek deserowych. Tyle teoria. Praktyka jest jednak trochę bardziej skomplikowana. Ogromne znaczenie dla kosztów produkcji jabłek deserowych ma udział jabłek przemysłowych. Im są wyższe, tym teoretycznie zwiększa się koszt produkcji jabłek deserowych. Ma to również wpływ na zbiory jabłek. Dlaczego koszty produkcji tak się zmieniają?
Przy kosztach uprawy hektara, jak przedstawiono na rys. 1, przy plonie ogólnym 55,2 ton jabłek na hektar i udziale jabłek przemysłowych na poziomie 8,7% (4,8 ton) – koszty produkcji w sadzie kilograma jabłek wyniosą około 0,78 zł (rys. 2). To ważne informacja dla producentów jabłek.
Rys. 2. Koszty produkcji jabłek (1 kg) w intensywnym sadzie jabłoniowym w 2021 roku, w zł/kg, przy plonie ogólnym 55,2 ton/ha, (bez kosztów przechowywania i sortowania)
Ale są to koszty produkcji zarówno jeśli chodzi o jabłka deserowe, jak i jabłka przemysłowe. Teoretycznie można próbować podzielić koszty ogólne na jabłka deserowe i przemysłowe. W praktyce jednak jest to obarczone tak dużymi trudnościami, że się tego nie robi.
Łatwiej jest pomniejszyć koszty ogólne o dochód ze sprzedaży jabłek przemysłowych (minus koszty sprzedaży) i w ten sposób ukazać szacunek. O ile teoretycznie może wzrastać koszt produkcji, w przeliczeniu tylko na jabłka deserowe, pokazano na rys. 3. A zatem producent, który może mieć z różnych powodów wyższy odsetek owoców na przemysł, powinien być świadomy takich zależności. Produkcja jabłek wymaga dokładności. Na koszt wyprodukowania tych owoców składa się wiele czynników.
Rys. 3. Symulacja „tylko” jeśli chodzi o koszty produkcji 1 kg jabłek deserowych w sadzie (w zł/kg w 2021 r.), przy plonie ogólnym 55,2 ton/ha i różnym poziomie udziału jabłek przemysłowych, (bez kosztów przechowywania i sortowania)
Powyższe kalkulacje pokazujące koszty produkcji jabłek w roku 2021 zostały przeprowadzone przez autora artykułu.
Koszty uprawy jabłoni w 2022 r.
Rok 2022 był okresem, w którym drastycznie wzrosły ceny środków produkcji. Największe skoki dotyczyły nawozów mineralnych.
Tabela. Koszty uprawy intensywnego sadu jabłoniowego w 2022 r. (w tys. zł/ha), przy plonie ogólnym 56,0 ton/ha (bez kosztów przechowywania i sortowania, opracowanie D. Paszko)
Materiały | Koszty produkcji w tys. zł/ha (2022 r.) | Koszty w zł/kg (2022 r.) |
Nawożenie mineralne | 4,80 | 0,09 |
Środki ochrony | 8,00 | 0,14 |
Pozostałe materiały bezpośrednie | 1,25 | 0,02 |
Praca ludzka | 12,37 | 0,22 |
Praca ciągnika i maszyn | 6,69 | 0,12 |
Usługi obce | 1,22 | 0,02 |
Koszty pośrednie rzeczywiste | 10,84 | 0,19 |
Amortyzacja sadu | 6,79 | 0,12 |
Amortyzacja środków trwałych | 2,00 | 0,04 |
Koszty całkowite | 53,96 | 0,96 |
Dla porównania, w 2021 r. koszty jednostkowe przy plonie ogólnym 55,2 tony z hektara wyniosły 0,78 zł/kg. Tymczasem w 2022 r. przy plonie ogólnym 56,0 ton z hektara (czyli porównywalnym) ukształtowały się na poziomie 0,96 zł/kg. Czyli wzrosły rok do roku o prawie 19%.
Koszty produkcji jabłek deserowych w 2022 r.
Trzeba mieć też na uwadze, że im większy odsetek jabłek przemysłowych w plonie, tym wyższy koszt wyprodukowania owoców deserowych. Co obrazuje poniższy wykres.
Rys. 4. Symulacja „tylko” jeśli chodzi o koszty produkcji 1 kg jabłek deserowych w sadzie (w zł/kg w 2022 r.), przy plonie ogólnym 56,0 ton/ha i różnym poziomie udziału jabłek przemysłowych, (bez kosztów przechowywania i sortowania, opracowanie D. Paszko)
Przy czym w 2021 r. koszt produkcji jabłek deserowych przy 36% udziale owoców przemysłowych w plonie wyniósł 1,01 zł/kg, a w 2022 r. — 1,34 zł/kg. Jednak gdy produkcja nastawiona jest wyłącznie na owoce deserowe, wartości te kształtowały się następująco: w 2021 r. — 0,80 zł/kg, a w 2022 r. — 0,96 zł/kg.
Produkcja jabłek deserowych w 2023 r.
Stres pogodowy (głównie termiczny), jakiemu poddane były jabłonie wiosną 2023 r., spowodował pogorszenie ich kondycji już na starcie.
Dlatego szczególnie ważna będzie regeneracja drzew i pobudzenie do asymilacji, a co się z tym wiąże — do plonowania. Zalecane jest więc opryskiwanie jabłoni środkiem Asahi SL. Można go zastosować w uprawie jabłoni już od fazy pąków kwiatowych, w dawce 0,6 l/ha. Ten biostymulator wpływa korzystnie na intensywność podziałów komórkowych, przed i po kwitnieniu. Bezpośrednio przekłada się to na jakość i wielkość plonu.
Regeneracja roślin sadowniczych, u progu walki o lepszy plon
Przeczytaj więcej na temat: Cen owoców
Czytaj też: https://www.agrofakt.pl/jak-przechowywac-jablka-deserowe/
Koszt założenia sadu jabłoniowego – obecne realia
Ceny jabłek deserowych 2022
Prezentowane informacje w zakresie środków ochrony roślin zawarte w serwisie www.agrofakt.pl nie zawierają pełnej treści etykiet-instrukcji stosowania. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!