Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego
Spis treści
Doradcy na wsi byli od zawsze. Doradzali dziadkowi, ojcu i teraz doradzają młodemu rolnikowi, który tych porad potrzebuje. Zmieniały się nazwy ośrodków doradztwa rolniczego, różnie nazywano ludzi pracujących w ODR, jednak misja, którą ośrodki miały do spełnienia, pozostała taka sama: szeroko pojęte krzewienie kultury rolnej na wsi. Jak podchodzi do tej misji Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego?
Na początek kilka słów wstępu
Obecnie w Polsce działa 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego. Ich działalność skupia się głównie na doradztwie rolniczym, które obejmuje swoim zakresem wszelkie poczynania w rolnictwie i na polskiej wsi. W kręgu ich zainteresowań są również rynki rolne i wiejskie gospodarstwa domowe. Działalności ODR-ów przyświecają konkretne cele, takie jak poprawa poziomu dochodów rolniczych i wzrost konkurencyjności na rynku gospodarstw rolnych. W ich obszarze działania jest również wspieranie zrównoważonego rozwoju wsi oraz podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych.
Każdy ośrodek ma swoją historię, jeden bardzo długą – jak choćby Lubelski ODR prowadzący swoją działalność od roku 1863, inne rozpoczęły swoją misję stosunkowo niedawno, bo ok. 50 lat temu (jak np. Świętokrzyski ODR). Mimo wspólnych zadań, każdy z ośrodków ma swoje cechy charakterystyczne, które odróżniają go od pozostałych i nadają mu indywidualny charakter bardzo często związany z regionem, w którym prowadzi swoją działalność.
Doradca na siedleckiej plantacji buraków cukrowych w latach 80. XX w. (fot. archiwum MODR).
Duży może więcej?
Tym razem prezentujemy Państwu Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego – instytucję, która ma nie tylko jedną z najdłuższych historii, ale jest jednym z największych ośrodków doradztwa. Przed jego pracownikami postawiono wiele zadań, wśród których można wymienić zadania edukacyjne, informacyjne i doradcze. W każdej z tych grup realizowane są wyznaczone cele, projekty i sposoby realizacji charakterystyczne dla danego regionu.
Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Warszawie posiada 37 Terenowych Zespołów Doradczych, które podlegają 6 oddziałom:
- w Bielicach (5 powiatów),
- Ostrołęce (5 powiatów),
- Płocku (3 powiaty),
- Siedlcach (8 powiatów),
- Radomiu (9 powiatów)
- oraz oddział Poświętne w Płońsku (7 powiatów).
Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Warszawie posiada 37 Terenowych Zespołów Doradczych, które podlegają 6 oddziałom.
Historia doradztwa w Mazowieckiem zaczęła się…
w 1923 r., gdy Sejmik Płoński powołał do życia Ognisko Kultury Rolnej i Zakład Doświadczalny w Poświętnem w celu wspierania rozwoju rolnictwa. W tym czasie prowadzono prace dotyczące uprawy zbóż, buraków cukrowych i ziemniaków, a także eksperymenty nawozowe, również u okolicznych rolników. W latach 1923–1939 przeprowadzono w Poświętnem aż 483 doświadczenia na polu doświadczalnym i 571 w terenie. Równocześnie prowadzono reprodukcję zbóż, założono powiatową szkółkę drzew owocowych oraz zarodową hodowlę zwierząt. W okresie powojennym gospodarstwo liczyło 534 ha i mogło pochwalić się dużymi osiągnięciami, m.in. wyhodowaniem nowej, plennej i odpornej na wirusy odmiany ziemniaka – Poświęcki Selekcyjny, którą można zobaczyć w obwieszczeniu Ministra Rolnictwa z 1956 r.
Zbiór kukurydzy w Mazowieckiem w latach 80. XX w. (fot. archiwum MODR).
W 1968 r. nastąpiło zapoczątkowanie fachowego doradztwa dla rolników indywidualnych poprzez powołanie gromadzkiej służby rolnej. Wtedy też powstały Zespoły Młodego Rolnika i Zespoły Przysposobienia Rolniczego.
A kto doradza rolnikowi dzisiaj?
Zapotrzebowanie na informację dotyczącą podstawowej produkcji rolnej jest coraz mniejsze. Współczesny rolnik to wykształcony specjalista z dyplomem, bardzo często po studiach rolniczych i wielu kursach specjalistycznych. Jego oczekiwania w stosunku do pracowników ośrodka doradztwa są dużo większe niż jeszcze kilkanaście lat temu. Dzisiejszy doradca nie jest już agronomem-omnibusem, lecz specjalistą w ściśle określonej dziedzinie, który jest w stanie sprostać coraz większym wymaganiom rolnika.
Dzisiejszy doradca nie jest już agronomem-omnibusem, lecz specjalistą w ściśle określonej dziedzinie.
Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego zatrudnia ponad 550-osobową kadrę doradców i pracowników. Szybko zmieniające się technologie, sposoby uprawy, narzędzia produkcji i metody gospodarowania sprawiają, że nieustający proces samokształcenia wśród doradców jest podstawą ich pracy. Regularnie są szkolone kadry doradcze, które muszą prezentować najwyższy poziom merytoryczny.
Po co więc rolnik przychodzi do Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego?
Odpowiedź jest prosta – po pieniądze, a właściwie po poradę, jak je zdobyć. Z chwilą, gdy przed polskimi rolnikami otworzyły się możliwości korzystania ze środków unijnych, oczywiste stało się, że muszą z nich skorzystać. Problemem był brak wiedzy, w jakich programach wziąć udział, aby poprawić rentowność gospodarstwa i podnieść efektywność produkcji, tak by dorównać poziomowi zachodnich gospodarstw. I tu potrzebny jest doradca, który nie tylko pomoże wypełnić dokumentację niezbędną do otrzymania dofinansowania, ale pomoże przebranżowić gospodarstwo, ustawić produkcję, wskazać najnowocześniejsze technologie, umożliwić uczestnictwo w specjalistycznych szkoleniach.
Duży odsetek gospodarstw w woj. mazowieckim stanowią sady.
– Specjalizuję się w sadownictwie i pszczelarstwie, a moja żona od 7 lat prowadzi agroturystykę – mówi Sylwester Kisieliński, rolnik z pow. siedleckiego, zajmujący się produkcją rolniczą od 1976 r. – Ośrodek doradztwa bardzo nam pomógł w organizacji gospodarstwa agroturystycznego. Były to działania w zakresie kategoryzacji obiektu, cały cykl szkoleń i w końcu pomoc w uzyskaniu dofinansowania działalności ze środków unijnych poprzez opracowanie programu. Mogę powiedzieć, że współpracę z oddziałem Mazowieckim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Siedlcach utrzymujemy do dnia dzisiejszego. Nasze gospodarstwo służyło jako przykład działalności agroturystycznej, było wielokrotnie typowane do konkursów, w których otrzymywaliśmy nagrody i wyróżnienia. Oczywiście nie wszyscy rolnicy biorą udział w skomplikowanych programach, ale wszyscy korzystają z różnego rodzaju dopłat. Ponieważ wymagania, które należy spełnić, aby otrzymać dofinansowanie, stają się coraz bardziej wyśrubowane, bardzo wielu gospodarzy korzysta z pomocy doradców przy wypełnianiu wniosków – dodaje.
W samym tylko okresie od 9 kwietnia do 15 czerwca 2015 r. doradcy MODR Warszawa, którzy pełnili dyżury w Biurach Powiatowych ARiMR na Mazowszu, pomogli w wypełnianiu wniosków o przyznanie pomocy w ramach systemu wsparcia bezpośredniego i płatności obszarowych 8891 beneficjentom.
Ponieważ wymagania, które należy spełnić, aby otrzymać dofinansowanie, stają się coraz bardziej wyśrubowane, bardzo wielu gospodarzy korzysta z pomocy doradców przy wypełnianiu wniosków.
– Warto też skorzystać ze szkoleń, wystaw czy pokazów, które organizuje MODR, bo na ogół są to ciekawe rozwiązania, które można wykorzystać na własnym podwórku – zachęca Sylwester Kisieliński. – Pracownicy Mazowieckiego ODR-u znają oczywiście oczekiwania rolników i starają się, aby współpraca przynosiła wymierne korzyści wszystkim zainteresowanym, czego przykładem mogą być liczne odwiedziny na imprezach przez nich przygotowanych.
W ubiegłym roku w ramach XVI Mazowieckich Dni Rolnictwa w Poświętnem oraz XXII Międzynarodowych Dni z Doradztwem Rolniczym w Siedlcach pracownicy MODR przygotowali ekspozycję pod nazwą „Nauka polska a innowacje w rolnictwie”. Imprezy, które łącznie odwiedziło ok. 60 tys. osób, były okazją do spotkania naukowców i rolników. MODR zmierza do stworzenia platformy bezpośredniej współpracy środowiska naukowców i rolników, która wpłynie na podniesienie efektywności wykorzystania wyników badań naukowych w praktyce oraz szybsze wdrażanie najnowszych technologii naukowych w codziennej pracy gospodarstw rolnych.
Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w liczbach!
Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego ma swój poligon nie tylko w terenie
Poligon w terenie to ten w miejscu, w którym odbywają się pokazy i szkolenia z zakresu technologii produkcji roślinnej dla rolników, uczniów szkół rolniczych, doradców. To Oddział Poświętne w Płońsku, który posiada pole doświadczalne z 19,75 ha bardzo zróżnicowanej gleby, od klasy II do V. Prowadzone są tam takie doświadczenia jak: kolekcje odmian roślin uprawnych, porównanie różnych technologii uprawy, w tym porównanie działania herbicydów, fungicydów, aktywatorów wzrostu i nawozów dla różnych gatunków roślin.
Sławomir Piotrowski, dyrektor Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego.
– Szczególnie zależy mi na ścisłej współpracy z Porejestrowym Doświadczalnictwem Odmianowym (PDO) – mówi Sławomir Piotrowski, dyrektor MODR Warszawa – ze szczególnym uwzględnieniem odmian kukurydzy. Zadania te realizowane będą w Płońsku, w którym mamy pole doświadczalne a ich pozytywne efekty udostępniane rolnikom.
Poligonem jest również każde biuro mazowieckich doradców, gdzie swoje codzienne problemy starają się rozwiązać setki rolników. Tylko w 2015 r. 1565 rolników uzyskało pomoc w prowadzeniu książek rachunkowości, beneficjenci pierwszego rozdania PROW otrzymali 4275 porad, a doradcy przeprowadzili 1139 spraw. W różnych formach doradztwa indywidualnego pracownicy MODR dotarli do 297 tys. rolników i mieszkańców wsi.
– Uważam, że doradcy powinni być jeszcze bliżej rolnika, tzn. w jego gospodarstwie i na jego polu, czyli w miejscu, gdzie pojawiają się problemy i potrzebne jest fachowe, ukierunkowane doradztwo – stwierdza dyrektor.
Wachlarz problemów rozwiązywanych w biurach Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego obejmował sprawy związane z wymogami wzajemnej zgodności (cross compliance), ekonomiki i rachunkowości rolnej, ekologii i ochrony środowiska (w tym programów rolno-środowiskowych). Wspierane były grupy producenckie i Lokalne Grupy Działania. Doradcy pomagali w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych rolników i wdrażaniu nowoczesnych technologii produkcji rolnej w mazowieckich gospodarstwach rolnych.
Jednym z podstawowych działań ośrodków doradztwa rolniczego jest wzbogacanie wiedzy rolników za pomocą zróżnicowanych tematycznie szkoleń (fot. MODR).
– Jednym z moich priorytetów jest podniesienie jakości szkoleń dla rolników, które powinny stać nie tylko na wysokim poziomie merytorycznym ale skierowane muszą być do konkretnej grupy producentów – oświadcza Sławomir Piotrowski.
Rolnik też ma swój poligon
– W moim gospodarstwie już wielokrotnie doradcy organizowali cykl szkoleń na temat chowu i żywienia bydła mlecznego. Ścisła współpraca z pracownikami MODR-u przynosi korzyści nie tylko mojemu gospodarstwu, ale też rolnikom, dla których organizowane są sesje szkoleniowe. Cieszę się, że moje gospodarstwo może być przykładem dla wielu hodowców bydła bardzo często przyjeżdżających również z ościennych województw – mówi Adam Paczóski, producent mleka ze wsi Korbie w woj. mazowieckim. – Z MODR-em współpracuję od 1999 r. Korzystam z pomocy doradców przy wypełnianiu wniosków, sporządzaniu biznesplanów i innych dokumentów. W dzisiejszych czasach, gdy na rynku jest wielu doradców branżowych, rolnik nie jest pozbawiony dostępu do wiedzy, ale uważam, że to doradcy z ODR-u są najbardziej fachowymi i obiektywnymi specjalistami.
Dla rolnika najważniejszą sprawą jest to, że zna swojego doradcę i może na nim polegać, a doradca zna jego gospodarstwo i potrafi sformułować trafne dla niego propozycje.
Rolnicy, łączcie się!
Inną ciekawą inicjatywą zrealizowaną dzięki doradcom MODR było utworzenie grupy producenckiej specjalizującej się w produkcji owoców.
– Jest to pionierskie zadanie, gdyż w promieniu kilkudziesięciu kilometrów nie ma takiej grupy. Krok po kroku doradcy przeprowadzili nas przez wszystkie przeszkody aż do szczęśliwego finału. Dzisiaj my możemy służyć innym za przykład i pokazać, że przy fachowej pomocy można i trzeba realizować najbardziej skomplikowane zadania – chwali się Sylwester Kisieliński, członek grupy producenckiej. – Siedlecki Ośrodek Doradztwa ma swoją renomę i od wielu lat pracują tam fachowcy. Dla rolnika najważniejszą sprawą jest to, że zna swojego doradcę i może na nim polegać, a doradca zna jego gospodarstwo i potrafi sformułować trafne dla niego propozycje. Jeśli doradcy będą mieli stabilną pracę i nie zabraknie pieniędzy na ich szkolenie, to obie strony odniosą sukces – twierdzi.
W ubiegłym roku w ramach XVI Mazowieckich Dni Rolnictwa w Poświętnem oraz XXII Międzynarodowych Dni z Doradztwem Rolniczym w Siedlcach pola MODR odwiedziło ok. 60 tys. osób (fot. MODR).
Doradztwo może być dobrą zabawą
Szkolenia na ogół kojarzymy z salą wykładową, wystąpieniami prelegentów, oglądaniem plansz, slajdów, filmów. Doradcy Mazowieckiego ODR proponują jednakże innowacyjną formę upowszechniania turystyki – propagowanie rozwoju turystyki wiejskiej na Mazowszu realizowane w ramach Geocachingu, czyli poszukiwania skarbów za pomocą odbiornika GPS. Celem zabawy jest znalezienie ukrytego wcześniej w terenie pojemnika i odnotowanie tego faktu na stronie internetowej.
Dzięki tej formie promocji społeczność lokalna może liczyć na zwiększenie liczby oraz zróżnicowanie miejsc pracy i ożywienie lokalnego rzemiosła. Ten oryginalny projekt pilotuje pani Danuta Arcipowska, pracownik MODR, aktywna uczestniczka i propagatorka popularnej na całym świecie gry terenowej.
Corocznie organizowany jest również konkurs „Od agroturystyki do turystyki wiejskiej na Mazowszu”, którego celem jest promocja i wyróżnienie laureatów najlepszych i najciekawszych ofert turystycznych woj. mazowieckiego w kategoriach: gospodarstwa agroturystyczne i obiekty turystyki wiejskiej.
Na polach Oddziału Poświętne w Płońsku prowadzone są różne doświadczenia, np. porównanie różnych technologii uprawy. (fot. MODR)
Znają ich też w Europie!
Niemieckie Towarzystwo Rolnicze (DLG) co 2 lata organizuje w Niemczech Dni Pola (DLG-Feldtage). Nieodłącznym elementem imprezy stały się europejskie konkursy technologii uprawy rzepaku ozimego i pszenicy ozimej, w których od lat uczestniczy MODR Oddział Poświętne.
– W 2014 r. specjaliści z 5 krajów – Niemiec, Czech, Francji, Szwecji i Polski – przedstawili 8 różnych technologii produkcji rzepaku – informują pracownicy MODR. – Polska technologia z MODR Oddział Poświętne w kategorii najwyższych plonów rzepaku zajęła 3 miejsce, a w kategorii najwyższej nadwyżki bezpośredniej – 2 miejsce!
Jednym z największych problemów, z jakimi borykają się mazowieccy rolnicy są szkody łowieckie i klęski żywiołowe.
Problemy i wyzwania Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego
Specyfika produkcji oraz duże uzależnienie od warunków przyrodniczych sprawia, że rolnicy muszą rozwiązywać wcale niełatwe problemy. Pracownicy MODR Warszawa na wielu płaszczyznach wspierają mazowieckie rolnictwo w przezwyciężaniu trudnych sytuacji, z którymi muszą się zmierzyć.
Jednym z największych problemów, z jakimi borykają się mazowieccy rolnicy są szkody łowieckie i klęski żywiołowe. Doradcy ODR Warszawa od wielu lat biorą udział w pracach komisji ds. szacowania strat powołanych przez Wojewodę Mazowieckiego. Zadanie to Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego Warszawa realizuje we współpracy z urzędami gmin, Mazowiecką Izbą Rolniczą oraz przedstawicielami związków branżowych rolników. Komisje te oceniają straty spowodowane niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi: suszą, gradobiciem, przymrozkami i huraganami. W roku 2015 pracownicy MODR uczestniczyli w 366 komisjach, które przygotowały protokoły dla 44 492 rolników.
To jednak jeszcze nie koniec. Zadań i programów realizowanych przez jeden z najstarszych i największych ośrodków doradztwa rolniczego jest naprawdę bardzo wiele, w związku z czym opisanie wszystkich w jednym materiale jest niemożliwe. Więcej informacji znajdziecie w miesięczniku branżowym MODR Warszawa „Wieś Mazowiecka” oraz na stronie internetowej ośrodka.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
