Mazury – cud natury? To jest prawda, ale w pracy specjalistów Warmińsko – Mazurskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego raczej cuda się nie zdarzają. Tu, podobnie jak i w innych rejonach kraju, realizowane są zadania mające na celu podniesienie poziomu rodzimego rolnictwa.
Zdaniem mgr inż. Damiana Godzińskiego, dyrektora WMODR ośrodek powinien kłaść szczególny nacisk na szkolenie, doradzanie i informowanie rolników służące im do przeprowadzania procesów modernizacyjnych gospodarstw rolnych.
Gdzie działają?
Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie zatrudnia 180 osób, obsługujących 116 gmin w 19 powiatach. Centrala WMODR mieści się w Olsztynie, a w Olecku znajduje się jego oddział.
Jak się ma tyle wody i tyle lasów, to… Damian Godziński, dyrektor WMODR ma na to pomysł.
Damian Godziński, dyrektor WMODR
– Wody powierzchniowe zajmują ponad 6% powierzchni województwa i w skali kraju stanowią one 18% całkowitych wód powierzchniowych, dodając do tego grunty leśne zajmujące niemalże 33% powierzchni województwa możemy śmiało stwierdzić, że Warmia i Mazury predysponowane są do turystyki i agroturystyki. Dlatego też – kontynuuje – nasz ośrodek ma tutaj wielkie pole do działania. Agroturystyka, to nie tylko wypoczynek w gospodarstwie. To także nauka, dlatego też WMODR aktywnie włącza się w działania sieci Zagród Edukacyjnych. Jest to przedsięwzięcie prowadzone przez mieszkańców wsi na obszarach wiejskich, gdzie realizowane są przynajmniej dwa cele spośród wymienionych: edukacji w zakresie produkcji roślinnej, produkcji zwierzęcej, przetwórstwa płodów rolnych, świadomości ekologicznej i konsumenckiej lub dziedzictwa kultury materialnej wsi, tradycyjnych zawodów, rękodzieła i twórczości ludowej.
Zacznijmy od korzeni
W 1956 r. prezydia Wojewódzkich Rad Narodowych podjęły uchwały o powołaniu w każdym województwie w oparciu o warunki fizjograficzne Rolniczych Rejonowych Zakładów Doświadczalnych, których obowiązkiem było prowadzenie własnego gospodarstwa rolnego i pola doświadczalnego. W województwie olsztyńskim wskazano na osadę Bęsię, gdyż charakteryzowała się najbardziej zbliżonymi do średnich wojewódzkich wskaźnikami glebowo – klimatycznymi. Wówczas w Bęsi funkcjonowało, duże państwowe gospodarstwo rolne, na którego bazie powołano w 1958 roku RRZD.
Do gospodarstwa dołączono sąsiadujący PGR w Wólce, a następnie gospodarstwo Oterki, będące wcześniej własnością najstarszej w powiecie rolniczej spółdzielni produkcyjnej. W pierwszych latach skupiono się przede wszystkim na uprawie zbóż i okopowych. Na mniejszą skalę uprawiano rzepak ozimy i bobik. Na polu doświadczalnym sprawdzano i adaptowano w warunkach lokalnych wyniki badań przeprowadzonych przez placówki naukowo-badawcze. Prowadzono także doświadczenia odmianowe i nawozowe. W roku 1968 w gminach utworzono gminną służbę rolną, a w RRZD służbę doradztwa specjalistycznego. Jeszcze kilkakrotnie w całym kraju modernizowano służby doradztwa rolniczego aż 1 stycznia 1990 pracownicy doradztwa w Bęsi zostali przeniesieni do Olsztyna, gdzie do dziś ma siedzibę Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego.
Trzy wyzwania dyrektora
Polska wieś ulega niekorzystnym zmianom demograficznym, które powodowane są głównie przez spadek urodzeń oraz emigrację młodych ludzi z obszarów wiejskich do miast.
Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, zdaniem dyrektora Damiana Godzińskiego oprócz 11 zadań określających kierunki działalności doradców stawia przed warmińsko-mazurskim rolnictwem a tym samym swoją załogą trzy wyzwania.
Po pierwsze: dalszy rozwój gospodarstw
– Ze względu na swoją strukturę obszarową (II miejsce w kraju pod względem średniej wojewódzkiej powierzchni gospodarstwa) oraz uwarunkowania społeczne, historyczne i kulturowe, mają one ogromy potencjał do rozwoju. Dotyczy to zarówno gospodarstw towarowych jak i produkujących metodami ekologicznymi, zapewniającymi odpowiedniej jakości surowce do produkcji żywności wysokiej jakości – twierdzi dyrektor.
Rolnictwo Ekologiczne – to najbardziej przyjazna środowisku produkcja rolnicza
W województwie warmińsko – mazurskim zarejestrowanych jest 4 041 gospodarstw produkujących metodami ekologicznymi.Na tak dużą ich liczbę składa się kilka czynników. Z jednej strony jest to brak środków inwestycyjnych w małych gospodarstwach, ale przy obecnych światowych trendach, produkcja żywca wieprzowego, wołowego oraz baraniego metodami tradycyjnymi i ekstensywnymi jest szansą dla tych rolników, którzy uzyskują wysokiej jakości surowiec do produkcji żywności.
Rybactwo
Ryby stanowią jeden z najważniejszych zasobów naturalnych Warmii i Mazur.
Tradycje rybackie na terenie Warmii, Mazur i Powiśla są bardzo stare, a ich początki sięgają I wieku. Tereny województwa w 6% są zajęte przez wody powierzchniowe, co w skali kraju stanowi 18% całkowitych wód powierzchniowych. Na wodach otwartych śródlądowych prowadzona jest gospodarka rybacka przez ok. 70 podmiotów gospodarczych. Połowy gospodarcze szacowane są na ok. 1 mln ton, zaś połowy amatorskie mogą stanowić pięciokrotność tej liczby. Najbardziej rozpowszechnionym typem jest gospodarka rybacko-wędkarska.
Niezależnie od obfitości jezior niezwykle dynamicznie rozwija się stawowy chów ryb. W woj. warmińsko-mazurskim znajduje się około 2000 ha stawów rybnych. W ramach prowadzonego w ubiegłych latach programu doradztwa problemowo-grupowego obejmującego 30 rolników – hodowców ryb z powiatu giżyckiego i olecko-gołdapskiego uzyskano średnią wydajność przekraczającą 820 kg/ha (maks. – 1590 kg). Rybactwo nie wymaga nadzwyczajnych kwalifikacji, ani ponoszenia wysokich nakładów inwestycyjnych. Jest to więc dobra propozycja dla małych gospodarstw rolnych (częstokroć socjalnych), położonych w atrakcyjnym terenie Warmii, Mazur, gdzie brak jest innych możliwości i perspektyw zarobkowania.
Po drugie: rozwój usług społecznych
– Polska wieś ulega niekorzystnym zmianom demograficznym, które powodowane są głównie przez spadek urodzeń oraz emigrację młodych ludzi z obszarów wiejskich do miast. Wieś postrzegana jest głównie jako miejsce do wypoczynku. Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego powinien przez działania doradców stymulować w mieszkańcach obszarów wiejskich postawy przedsiębiorcze tak, aby występował na wsi proces utrzymania oraz rozwoju szerokiej gamy usług społecznych – uważa Damian Godziński, dyrektor WMODR w Olsztynie.
Agroturystyka
Agroturystyka, to nie tylko wypoczynek w gospodarstwie.
Liczne lasy, jeziora i rzeki sprzyjają rozwojowi agroturystyki. Gospodarstwa blisko położone przy ekosystemach wodnych oferują swoim gościom możliwość uprawiania amatorskiego połowu ryb, a nieposiadające w swojej bliskości zbiorników wodnych budują nowe stawy rybne przyciągające turystów. Elementem zwiększającym atrakcyjność regionu powinna być dostępność produktów rybnych na lokalnym rynku. Wiele gospodarstw stworzyło dogodne warunki dla gastronomii rybnej. W przyszłości mając na uwadze rosnącą eutrofizację oraz zwiększone normy ochrony środowiska należy przypuszczać, że funkcję towarową przejmie akwakultura, natomiast rybactwo na wodach otwartych stanie się narzędziem ochrony ekosystemów wodnych i rekreacji wędkarskiej.
Połączenie działalności typowo rolniczej z rybactwem i turystyką daje szansę wykorzystania zasobów gospodarstwa pozwalając w starym miejscu zarabiać nowymi sposobami.
Malownicze krajobrazy województwa warmińsko-mazurskiego stanowią doskonałą zachętę dla turystów.
Po trzecie: innowacyjność
Każda gałąź gospodarki, aby być konkurencyjna na rynkach międzynarodowych potrzebuje innowacji.
– Każda gałąź gospodarki, aby być konkurencyjna na rynkach międzynarodowych potrzebuje innowacji. Nie inaczej jest w przypadku rolnictwa. Od 2015 roku funkcjonuje w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich „Sieć na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich”, mająca na celu łączenie i przybliżanie do siebie trzech podmiotów, tj. rolnika, naukowca oraz przedsiębiorcy – uważa dyrektor.
– Niebagatelną rolę w Sieci odgrywają Ośrodki Doradztwa Rolniczego, dlatego też praca Ośrodka będzie ukierunkowana na wyszukiwanie partnerów do współpracy w ramach Sieci oraz identyfikowanie problemów i potrzeb związanych z funkcjonowaniem Sieci na terenie województwa warmińsko-mazurskiego – dodaje.
WMODR wie jak pozyskiwać fundusze unijne
Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego jest także beneficjentem funduszy unijnych.
WMODR aktywnie pozyskuje fundusze unijne na potrzeby swojej działalności. W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury 2007-2013 ośrodek zrealizował 2 projekty:
- „Wprowadzenie e-usług publicznych dla mieszkańców obszarów wiejskich Warmii i Mazur oraz Powiśla poprzez budowę systemu informatycznego warmińsko-mazurskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Olsztynie”. A dla rolnika oznacza to tyle, że ma dostęp do opracowań WMODR w formie elektronicznej. Może skorzystać z wiedzy o odnawialnych źródłach energii; wymieniać doświadczenia i informacje dotyczących zbycia i nabycia płodów rolnych i środków do produkcji rolnej; oraz zapoznać się z siecią gospodarstw agroturystycznych na terenie województwa warmińsko-mazurskiego.
- „Rewitalizacja obiektu zabytkowego przy ulicy Jagiellońskiej 91 w Olsztynie wraz z przyległą infrastrukturą”.
![wystawa zwierząt hodowlanych]()
Wystawa zwierząt hodowlanych organizowana przez WMODR przyciąga wielu odwiedzających (fot. WMODR).
Działalność Ośrodka to przede wszystkim doradztwo
WMODR może pochwalić się tym, że w 2016 r. wykonał usługi dla prawie 100 000 odbiorców w formie porad, szkoleń, wyjazdów szkoleniowych, konferencji, pokazów i demonstracji, rachunkowości rolnej Polski FADN, pomocy przy ubieganiu się o dopłaty bezpośrednie oraz środki z PROW 2014-2020. Liczba złożonych przez producentów rolnych wniosków o dopłaty bezpośrednie w województwie przekracza 43 000.
– Trudno dzisiaj obyć się bez kontaktów z ODR– mówi Roman Stępień, właściciel gospodarstwa rolnego o kierunku trzoda chlewna w miejscowości Laseczno, w powiecie iławskim. – Każdego roku składam wniosek o dopłaty bezpośrednie a korzystałem również w z programów rolno-środowiskowych. Trochę szkoda, że niektóre usługi są odpłatne. Oczywiście mam kontakt z pracownikami doradztwa, ale w moim gospodarstwie często bywają również doradcy firm prywatnych oferujący środki do produkcji i oczywiście doradztwo z nimi związane – dodaje.
Doradcy w terenie (fot. WMODR)
Doradcy opracowali dokumentację niezbędną do ubiegania się o płatności rolnośrodowiskowe dla 1 903 rolników i zrealizowali 477 wniosków kontynuacyjnych wraz załącznikami graficznymi na ortofotomapach, 263 planów rolno-środowiskowo-klimatycznych wraz z wnioskami o pierwszą płatność (PROW 2014-2020), 163 planów rolnictwa ekologicznego wraz z wnioskami o pierwszą płatność (PROW 2014-2020), 100 zmian do planów, usług prowadzenia rejestrów działalności rolnośrodowiskowej (68) oraz pozostałej dokumentacji związaną z realizacją programów rolnośrodowiskowych. Chciałoby się rzec: chapeau bas.
Działalność WMODR to również targi
WMODR zaprasza na dwie imprezy targowe organizowane w siedzibie Ośrodka, które na stałe wpisały się w kalendarz imprez w kraju. Są to:
- Wiosenne Targi Ogrodnicze „Pamiętajcie o ogrodach” organizowane przez ośrodek od 2009 r. i kierowane głównie do działkowców oraz właścicieli ogrodów, posesji i balkonów. Na targach prezentowane są głównie rośliny oraz artykuły szkółkarskie i ogrodnicze, a także rozsady warzyw i ziół, nawozy i środki ochrony roślin. Ponadto prezentowane są maszyny i urządzenia do produkcji ogrodniczej, czy instalacje wykorzystujące odnawialne źródła energii.
- Jesienne Targi Rolnicze „Wszystko dla rolnictwa”, w których w ubiegłym roku wzięło udział 175 wystawców i 30 tys. zwiedzających. Na targach prezentowana jest szeroka gama nowoczesnych ciągników, maszyn i urządzeń rolniczych. Swoją ofertę prezentują również firmy zajmujące się budową i wyposażeniem budynków inwentarskich oraz producenci instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii. Równolegle z targami odbywa się Wystawa Zwierząt Hodowlanych, na której swój dorobek prezentują hodowcy bydła mlecznego, mięsnego, trzody chlewnej, owiec i koni.
Targi „Pamiętajcie o ogrodach” organizowane są od 2009 roku głównie z myślą o o działkowcach i ogrodnikach.
Doradcy otwarci na Europę? Jak najbardziej!
WMODR kładzie szczególny nacisk na współpracę z rolnikami w gospodarstwach, w których przeprowadzane są pokazy a także zakładane demonstracje
Od wielu lat Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego ma szerokie kontakty z wieloma państwami europejskimi. Oto kilka przykładów: Francja – szkolenia doradców i praktyki uczniów polskich szkół rolniczych we francuskich gospodarstwach; Dania – szkolenia, konferencje naukowe i promocja hodowli i chowu bydła rasy Jersey; Włochy -wymiana delegacji na targach branżowych; Austria – szkolenia specjalistów, Rosja – umowa o wzajemnej współpracy. Rzadkością nie były również wizyty gości z Estonii, Ukrainy i Litwy. Trzeba przyznać, że kontakty międzynarodowe pozwalają wymieniać się wiedzą fachową, doświadczeniami i sprzyjają nawiązywaniu kontaktów nie tylko biznesowych.
– Oczywiście, nie możemy zapominać o pozostałych działaniach zapisanych w ustawie o jednostkach doradztwa rolniczego, takich chociażby jak upowszechnienia. Dlatego też WMODR kładzie szczególny nacisk na współpracę z rolnikami w gospodarstwach, w których przeprowadzane są pokazy a także zakładane demonstracje (w większości dotyczące produkcji roślinnej), których wyniki w zakresie nawożenia, ochrony i plonowania upowszechniane są na szkoleniach oraz w wydawnictwach informacyjnych ośrodka – podsumowuje Damian Godziński, dyrektor Warmińsko-Mazurskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Olsztynie.
Dodaj komentarz