Nowe warunki stosowania kaptanu w uprawach sadowniczych

fot. Anita Łukawska

Wczoraj, tj. 24 września 2024 r. w Dzienniku Urzędowym UE pojawił się tekst rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) potwierdzający datę zatwierdzenia s.cz. kaptan. Jednocześnie znajdziemy w nim nowe, bardzo rygorystyczne warunki stosowania kaptanu m.in. w uprawach sadowniczych.

Nowe warunki stosowania kaptanu w uprawach sadowniczych zawiera najaktualniejsze rozporządzenie Komisji wchodzące w życie 1 listopada br.

Odnowienie zatwierdzenia substancji czynnej kaptan

Według rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2024/2186 wkrótce stosowanie kaptanu w ochronie roślin ulegnie znacznym zmianom. Jednakże należy podkreślić, że utrzymano zezwolenie używania tego środka w otwartej przestrzeni. Co oznacza, że wycofano się z zaostrzenia zezwoleń wyłącznie do użycia kaptanu w uprawach pod osłonami.

Niestety dla niektórych sadowników spełnienie wytycznych zawartych w nowych przepisach nie będzie możliwe. Właściwie to chcący używać tego fungicydu, będą musieli sporo zainwestować w nowoczesne urządzenia do aplikacji środków ochrony roślin. Ściśle rzecz biorąc ograniczenia dotyczące: dawki środka, terminu oraz techniki stosowania, mogą tę substancję całkowicie wyeliminować z użycia w większości sadów i plantacji.

Dotychczasowe warunki stosowania kaptanu w sadach i na plantacjach

Zgodnie z polskimi rejestracjami, środki ochrony roślin zawierające kaptan używane były do ochrony następujących gatunków roślin sadowniczych:

• drzewa owocowe — jabłoń, grusza, czereśnia, wiśnia, pigwa, nieszpułka;
• krzewy owocowe — borówka wysoka, porzeczka (czarna i kolorowe), agrest, malina, jeżyna;
• truskawka.

Zalecane dawki stosowania na hektar oczywiście uzależnione były od gatunku chronionej rośliny i formy fungicydu oraz zawartości s.cz. w kilogramie lub litrze produktu handlowego. Generalnie jednak, wahały się od 0,9 kg do 1,9–3,0 kg lub 2,0–3,5 l.

Fungicydów zawierających kaptan można było użyć nawet do 10 razy w sezonie, począwszy od fazy zielonego pąka/formowania liści do zbiorów. Przy czym oczywiście jeśli chodzi o zbiory owoców, należało w programie ochrony uwzględnić karencję określoną dla danego gatunku.

Nowe warunki stosowania kaptanu obowiązujące od 1.11.2024

Według nowego rozporządzenia tj. 2024/2186, stosowanie środków ochrony roślin zawierających kaptan w sadach ma się odbywać wyłącznie przy użyciu sprzętu zwiększającego precyzję i dokładność aplikacji. Czyli takiego, który jest wyposażony np. w osłony emisyjne. Generalnie kaptan będzie można stosować przy użyciu opryskiwaczy z osłoną, opryskiwaczy tunelowych, opryskiwaczy sterowanych czujnikami. Wszystko po to, aby przy zachowaniu dawki aplikacji na powierzchniach docelowych, zapewnić średnią redukcję o co najmniej 61% zastosowanego środka ochrony roślin (na hektar). Do tego minimalna redukcja utraty środka ochrony roślin na glebę, w porównaniu ze stosowaniem przy użyciu konwencjonalnego sprzętu i praktyki, ma być mniejsza o 20%.

Ponadto musi być zapewniona ochrona operatorów i pracowników, obejmująca stosowanie odpowiedniego sprzętu ochrony osobistej. Wszystko ze względu na wysoki potencjał uczulający skórę. Z tego samego względu musi być uwzględniona ochrona osób postronnych i mieszkańców, ograniczająca ryzyko kontaktu z tym uczulającym fungicydem. Dodatkowo, co bardzo ważne, opryskiwanie kaptanem w okresie kwitnienia upraw będzie niemożliwe. Nie będzie go można używać także wtedy, gdy w rzędach traktowanych upraw będą występowały kwitnące chwasty.

Wyżej wymienione rozporządzenie, odnowione z zastrzeżeniem określonych warunków stosuje się od 1 listopada 2024 r. Natomiast obowiązywać ma do 31 października 2039 r.

NDP kaptanu = captan MRL

Trzeba się też liczyć z tym, że wchodzące w życie rozporządzenie pociągnie za sobą redukcję NDP/MRL. Na razie na stronach unijnych widnieją stare normy. Mianowicie Najwyższe Dopuszczalne Poziomy (NDP) pozostałości substancji czynnej kaptan w/na produktach pochodzenia roślinnego na 25.09.2024 wynoszą, w zależności od chronionej uprawy:

NDP na owocach z drzew

• jabłka — 10 mg/kg;
• gruszki — 10 mg/kg;
• czereśnie — 6 mg/kg;
• wiśnie — 6 mg/kg;
• pigwa — 10 mg/kg;
• nieszpułka — 10 mg/kg.

NDP na owocach z krzewów

• borówka wysoka — 30 mg/kg;
• porzeczki (czarna i kolorowe) — 30 mg/kg;
• agrest — 30 mg/kg;
• jeżyny — 20 mg/kg;
• maliny — 20 mg/kg.

Najwyższy Dopuszczalny Poziom pozostałości kaptanu na owocach truskawki

• truskawki — 1,5 mg/kg.

Czy warunki stosowania kaptanu wyeliminują ten fungicyd z użycia?

Co prawda decyzją KE kaptan został zatwierdzony w UE jako środek ochrony roślin, jednakże ta „łaska na pstrym koniu jeździ”. Po pierwsze podkreślić trzeba, że nie wszyscy dotychczasowi użytkownicy kaptanu spełnią wymagania zawarte w rozporządzeniu 2024/2186. Mianowicie dla zdecydowanej większości inwestycja w precyzyjny sprzęt ochrony roślin będzie wprost nieopłacalna. Wówczas oczywiście w grę może wchodzić usługowo wykonany zabieg. Jednak jego koszt z pewnością mały nie będzie.

Ale to nie wszystko, co może wpłynąć na ostateczne wyeliminowanie kaptanu z użycia. Konkretnie to w terminie dwóch lat od 24 września 2024 r. wnioskodawca musi przedłożyć Komisji, państwom członkowskim i Urzędowi informacje potwierdzające, dotyczące:

• wpływ procesów uzdatniania wody na charakter pozostałości metabolitów kaptanu THPI i THPAM obecnych w wodzie gruntowej pobieranej do celów pitnych;
• znaczenie metabolitów THPI i THPAM, które mogą występować w wodach podziemnych. Wziąć trzeba pod uwagę propozycję klasyfikacji kaptanu jako substancji toksycznej dla rozrodczości kategorii 2 i substancji STOT-RE kategorii 1 zawartą w Opinii Komitetu Oceny Ryzyka Europejskiej Agencji Chemikaliów z dnia 14 września 2023 r.;
• stabilność magazynowania kaptanu w matrycach o wysokiej zawartości kwasów, zgodnie z odpowiednimi wytycznymi OECD dotyczącymi testów.

Ponadto w terminie 18 miesięcy od 24 września 2024 r. wnioskodawca przedkłada Komisji, państwom członkowskim i Urzędowi:

• informacje i dane dotyczące narażenia, wykazujące, że sprzęt do aplikacji pestycydów używany w sadach zwiększa precyzję i dokładność aplikacji. Do tego umożliwia redukcję narażenia na działanie środka ochrony roślin o co najmniej 61% (na hektar) oraz redukcję strat środka ochrony roślin w glebie o co najmniej 20% w porównaniu do zastosowań przy użyciu konwencjonalnego sprzętu i praktyk.

Źródło: www.eur-lex.europa.eu

Prezentowane informacje w zakresie środków ochrony roślin zawarte w serwisie www.agrofakt.pl nie zawierają pełnej treści etykiet-instrukcji stosowania. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.

Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!