Nowoczesny sad. Odmiany jabłek wspomagające produkcję
Odmiana to jedno z podstawowych wyborów sadownika przy zakładaniu uprawy. Do niedawna czynnik odmianowy był najbardziej istotnym wyborem odnośnie do decyzji. To możliwość sprzedaży owoców danych odmian oraz wysoki popyt na rynku owoców deserowych napędzał większość produkcji sadowniczej. Obecnie, przy decyzji o zakładaniu sadu poza odmianą, pod uwagę bierze się także inne czynniki. Jak stworzyć nowoczesny sad?
Spis treści
Czynnik środowiskowy, siedliskowy
Oczywiste jest, że zdecydowana większość uprawianych w Polsce odmian dobrze sobie radzi w umiarkowanej strefie klimatycznej. Lokalizacja sadu ma jednak znaczenie, zwłaszcza że zakres temperatury minimalnej zimą 2020/2021 zweryfikował możliwość sadzenia mniej odpornych na mróz odmian w chłodniejszych regionach kraju. Innymi ważnymi czynnikami jest nachylenie stoku, zwiększające faktyczną wartość sumy aktywnej temperatury na stanowisku. W wybranych regionach kraju także lepiej sprawdzają się wybrane odmiany i zalecane są do uprawy. Na przykład w systemach takich jak produkty o określonym pochodzeniu pokroju jabłka grójeckiego. Chcąc założyć nowoczesny sad, który będzie wydajny, trzeba brać takie czynniki pod uwagę.
„Moda”
Ostatnie lata rządzą się swoistymi modami w zakresie doboru odmian. Jedne z najwyższych cen na rynku osiągają jabłka w typie Szarej Renety — odmiany Booskop czy Red Bookop. Owoce szare, matowe, z wyraźnym ordzawieniem na skórce kojarzą się konsumentowi z owocami pochodzącymi ze starych sadów i drzew, które podświadomie oceniane są jako bardziej naturalne, proekologiczne i zdrowsze. Cena owoców tych odmian sięga w sezonie nawet trzykrotności innych, dużo bardziej atrakcyjnych w wyglądzie odmian deserowych. Inną „modą” jest przyzwyczajenie konsumentów z krajów, do których Polska eksportuje jabłka. Przykładowo, Chińczycy nie uważają za smaczne jabłek silnie wybarwionych, traktując je jako mniej aromatyczne i o niższych walorach smakowych niż odmiany bez rumieńca.
Nowoczesny sad a czynnik ekonomiczny
Coraz częściej wybór odmiany uwarunkowany jest przede wszystkim kosztami produkcji danej odmiany. Odmiany o zwiększonej odporności na choroby stają się bardziej atrakcyjne pod kątem nakładów na ochronę roślin. Czynnik ten staje się tym bardziej ważny przy ograniczeniu liczby środków i substancji czynnych dostępnych do ochrony roślin. Producenci coraz częściej wybierając materiał szkółkarski do nowych nasadzeń, kierują się liczbą niezbędnych do przeprowadzenia oprysków w sezonie. Znaczenia nabiera także siła wzrostu, struktura i charakterystyka wzrostu, które wpływają na liczbę i intensywność kosztochłonnego zabiegu, jakim jest cięcie drzew.
Czynnik nowości
Wśród owoców deserowych na rynku pojawiają się nowe odmiany, które cieszą się zainteresowaniem specyficznej grupy konsumentów. To ci, którzy nie przywiązali się do walorów smakowych tradycyjnych odmian i poszukują oraz chętnie próbują nowych smaków. Z tego względu coraz częściej zakłada się kwatery z zupełnie nieznanymi odmianami, promowanymi nie tylko w Europie, ale w regionach świata o klimacie podobnym do polskiego. Dla tych konsumentów, nastawionych na zdrowy styl życia i podejście „fit” nowe odmiany na rynku owoców deserowych stają się ważną konkurencją w stosunku do odmian powszechnie znanych.
Fenomen nowości znany już był we wcześniejszych latach, gdy na rynek wchodziła np. taka odmiana jak Granny Smith. To sposób na wypromowanie produkcji owoców, zwłaszcza na skalę lokalną, powiązaną ze sprzedażą bezpośrednią dla konsumenta.
Nowe sposoby zagospodarowania jabłek
Chcąc założyć nowoczesny sad, trzeba wziąć pod uwagę kilka aspektów, m.in. lokalizację czy przewidywane koszty produkcji
Ciekawym odbiorcą owoców stali się też nowi na rynku przetwórcy owoców. Obecnie w Polsce nie produkuje się już tylko zagęszczonego soku jabłkowego. Powstaje coraz więcej tłoczni niewielkich, rodzinnych, dystrybuujących swoje przetwory bezpośrednio do klienta lub w skali krótkich łańcuchów dostaw (z jednym pośrednikiem na drodze od producenta do konsumenta). Szerokim gronem odbiorców owoców są także producenci cydrów wytwarzanych tradycyjną metodą. Takich, gdzie proces fermentacji zachodzi wewnątrz butelki i osadza na dnie produktu. Nowa gama produktów na rynku owocowym to także soki owocowe w jakości „premium”. Z wyselekcjonowanych odmian, z doboru konkretnych odmian, z miąższem, soki mętne, wytwarzane tradycyjną metodą. Ci odbiorcy wielokrotnie zakładają na swoje potrzeby własne sady. Tam sadzają zapomniane nieco odmiany przerobowe, o wysokiej kwasowości soku. To inne odmiany niż te przeznaczone na owoc deserowy. Tego typu odbiorców nie zadowalają owoce w jakości przetwórczej, ale wymagają wyrobów z popularnych, słodkich odmian deserowych jak Gala czy Ligol.
Nowoczesny sad a czynnik ekologiczny
Coraz częściej ze względu na konieczność spełnienia standardów takich jak prowadzenie integrowanej ochrony, Integrowanej Produkcji czy braku pozostałości w owocach sadownicy wybierają odmiany, których odporność na choroby jest wyższa. Ogranicza to nie tylko koszty związane z ochroną w sadzie. Daje także bezpieczeństwo odbioru owoców przez zamawiającego oraz zwiększa stabilność finansową sadownika. Ograniczenia w dostępie do znacznego spektrum środków ochrony chemicznej, korzystanie z mniej skutecznych, ale przydatnych dla bardziej odpornych odmian środków biologicznych przekonuje już nie tylko sadowników z Europy Zachodniej, ale także naszych lokalnych producentów. Z tego względu czynnik odporności na choroby, zwłaszcza na parcha jabłoni stał się podstawowym kryterium doboru odmian do nowych kwater. Nie bez znaczenia jest także reakcja drzew na inne choroby.
Wśród czynników ekologicznych i ekonomicznych zwraca się także coraz częściej uwagę na wiek kwater. Zwykle taniej jest założyć kwaterę młodych drzew, niewymagających silnego cięcia przez najbliższe kilka- kilkanaście lat, z nowych poszukiwanych odmian niż pielęgnować stare nasadzenia o dużej sile wzrostu. Nowe nasadzenia zwykle regularnie owocują, bez tendencji do przemienności. Decydującym czynnikiem jest tutaj także podkłada. Te skarlające drzewa zyskują na wartości, ograniczając koszty cięcia. Ze względu na znaczne niedobory w zakresie wody wymagają jednak dodatkowych nakładów na założenie instalacji nawodnieniowej i jej eksploatację.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
