Azbest w gospodarstwie rolnym. Kary, dotacje, wymiana

fot. Adobe Stock

Azbest w gospodarstwie rolnym to z pewnością duży problem dla rolnika. Azbest jest szkodliwy, może powodować raka płuc, dlatego warto usunąć go jak najszybciej. Nie wolno jednak robić tego na własną rękę. Indywidualne usuwanie azbestu może być szkodliwe dla zdrowia. Usuwanie azbestu powinna przeprowadzić profesjonalna firma.

Według opracowania przygotowanego w 2008 roku przez Ministerstwo Gospodarki, na teren Polski sprowadzono po 1945 r. ok. 2 mln ton azbestu. Jak szacują autorzy dokumentu, 85% tego azbestu zużyto do produkcji wyrobów azbestowo-cementowych, zwłaszcza płyt płaskich i falistych. Warto zaś zauważyć, że dopiero w latach 80-tych XX wieku, azbest uznany został za jeden z najbardziej rozpowszechnionych czynników rakotwórczych w środowisku. Produkcja płyt azbestowych w Polsce trwała natomiast do 28 września 1998 r.

Azbest w gospodarstwie rolnym

Azbest w gospodarce był materiałem niezwykle popularnym. Stosowano go do około 3000 różnych wyrobów przemysłowych. Głównie zaś do produkcji wyrobów budowlanych. Wśród elementów zawierających azbest były i nadal są płyt dachowe i elewacyjne, rury, kształtki do kanałów wentylacyjnych, masy ogniotrwałe.

Według szacunków ekspertów jeszcze w 2000 roku na terenie całej Polski znajdowało się ponad 15 milionów ton wyrobów zawierających azbest. Natomiast większość tych wyrobów znajdowała się na terenach wiejskich.

Zgodnie z szacunkami na około 11,5 mln obiektów, około 15% zawiera elementy wykonane z azbestu. Co daje około 1,5 mln obiektów, z których azbest powinien zniknąć. Jeśli zaś spojrzymy na obiekty gospodarczo-inwentarskie w rolnictwie, to spośród 5 373 budynków, szacuje się, 3 224 zawierają elementy z azbestu.

Azbest w gospodarstwie rolnym może powodować raka.

Czy azbest na dachu jest szkodliwy?

Azbest w gospodarstwie rolnym jest niezwykle szkodliwy. Jego włókna są rakotwórcze, zaś nowotwory wywołane przez azbest są bardzo złośliwe. Jak wskazuje Państwowa Inspekcja Pracy, nowotwory wywołane przez azbest są praktycznie nieuleczalne.

Na czym polega szkodliwość azbestu?

Włókna azbestu, które są niewidoczne gołym okiem, mogą uwalniać się do powietrza, które wdychamy. Oznacza to, że im więcej jest w powietrzu azbesty oraz im dłużej utrzymuje się w powietrzu, tym bardziej objawia się jego negatywny wpływ na zdrowie człowieka.

Podczas wdychania azbest wnika do płuc, gdzie się gromadzi i zalega. Jak informuje PIP, azbest wchłonięty przez organizm, pozostaje w nim do końca życia. Może on wywoływać raka płuc, pylicę azbestową, obturacyjne przewlekłe zapalenie oskrzeli, a także międzybłonniaka opłucnej. Dlatego też azbest w gospodarstwie rolnym jest szczególnie niebezpieczny.

Czy azbest zawsze powoduje raka?

Oczywiście, nie każdy kontakt z azbestem będzie wiązał się z negatywnym wpływem na zdrowie. Należy jednak zdawać sobie sprawę, że nawet dobrze wyglądające, niepopękane elementy zrobione z azbestu mogą zawierać niezauważalne pęknięcia i być przyczyną uwalniania się włókien azbestu, które niewidoczne trafiają do naszego organizmu.

Co zrobić z azbestem na dachu?

Jeśli na naszym dachu znajduje się azbest, najlepiej usunąć go jak najszybciej. Można na ten cel otrzymać dotację.

Od 17 października ruszył nabór wniosków o dopłaty do wymiany dachu z azbestu. Pieniądze mają pochodzić z Krajowego Programu Odbudowy, czyli KPO. Wnioski zaś należy składać przez internet. Co ważne, wniosek o dofinansowanie na zmianę dachu z eternitu należy złożyć w formie elektronicznej. Trzeba to zrobić za pomocą systemu ARiMR – PUE, udostępnionego pod adresem https://epue.arimr.gov.pl.

Wymiana dachu z eternitem jest też możliwa dzięki innemu programowi. Można wnioskować o pieniądze z „Ogólnopolskiego programu finansowania usuwania wyrobów zawierających azbest”. Rolnik, który chce usunąć azbest z gospodarstwa, powinien zgłosić się w tym przypadku do urzędu gminy. Jeśli gmina lub powiat zawarły umowę na wsparcie finansowe w zakresie tego programu, rolnik może otrzymać dofinansowanie. Informacje o wymianie dachu z eternitem, terminach i formie wsparcia powinny być dostępne na stronie internetowej gminy lub powiatu. Pieniądze na wymianę dachu z eternitem należy w ramach tego programu wydać do listopada 2023 roku.

Niektóre gminy już chwalą się, że w ramach powyższego programu usunęły azbest. „W ramach zadania zostało usunięte i przekazane do unieszkodliwienia ok. 111,77 Mg wyrobów zawierających azbest” – chwali się gmina Gołymin-Ośrodek. „Pozbyliśmy się z gminy 92 ton azbestu!” – poinformowała w sierpniu Gmina Słubice. Inne gminy, takie jak Giżycko, Bralin, Chojna, zapraszają mieszkańców do składania wniosków o pomoc.

Czytaj również: Dotacje na wymianę dachu z eternitu 2022 – nabór wniosków

Azbest w gospodarstwie rolnym. Kto może usunąć azbest?

Ważne, a by pamiętać, że azbestu nie wolno usuwać samemu. Należy do tego zatrudnić profesjonalną firmę. Za samodzielne usunięcie azbestu można otrzymać mandat. Co więcej, lokalne władze mogą także skierować do sądu wniosek o ukaranie osoby, która samowolnie usunie taki dach.

Ponadto zdemontowanego azbestu nie wolno mieszać z innymi odpadami gospodarczymi. Należy go natomiast zutylizować. Tym także zajmują się profesjonalne firmy.

Ile kosztuje usuwanie azbestu w gospodarstwie rolnym?

To ile będzie kosztowało usunięcie azbestu, zależy od wielu czynników. Dlatego też każda firma indywidualnie wycenia poszczególnie zamówienia. Jednak cena demontażu elementów azbestowych i ich wywozu będzie wynosiła około 300-350 zł za tonę. Aby wyobrazić sobie skalę, należy dodać, że średnio dach z eternitu waży około 1,5 do 2,5 t. Azbest w gospodarstwie rolnym jest często elementem bardzo powszechnym.

Samo usunięcie azbestu i wywóz, to nie wszystko. Należy jeszcze doliczyć koszt utylizacji azbestu. Jak ustaliliśmy, koszt usunięcia azbestu, transportu i utylizacji będzie wahał się od 900 do 1500 zł za tonę. Ostateczna cena zależy jednak od rodzaju materiału i regionu Polski, w jakim świadczona jest usługa.

W tych okolicznościach bardzo dobrym rozwiązaniem jest nowa propozycja rządu, która wychodzi na przeciw rolnikom posiadającym azbest w swoich gospodarstwach rolnych. Dofinansowanie na usunięcie azbestu sięgać może nawet 20 000 zł. Dopłaty na wymianę dachu z azbestem ruszają niebawem. Zasady dopłat, terminy, wnioski opisane są w artykule – Dotacje na wymianę dachu z eternitu 2022.

Czytaj również: Ile kosztuje wymiana dachu z eternitu?

Jak długo utrzymuje się azbest w powietrzu?

Jak już wspomniano, włókna azbestu są praktycznie niezniszczalne. Dlatego też czas utrzymywania się azbestu w powietrzu jest nieokreślony.

Azbest w gospodarstwie rolnym należy usunąć do 2032 roku.

Do którego roku należy usunąć azbest?

Według aktualnych przepisów azbest w gospodarstwie rolnym należy usunąć do 31 grudnia 2032. Należy jednak pamiętać, iż elementy zawierające azbest, które uległy korozji, pęknięciu czy obtłuczeniu, powinno się wymienić jak najszybciej. A to dlatego, że uszkodzone elementy zawierające azbest stanowią zagrożenia dla zdrowia.

Gdzie zgłosić usunięcie azbestu?

Właściciel nieruchomości ma obowiązek zgłosić prace związane z zabezpieczaniem lub usuwaniem azbestu do starostwa powiatowego. Jeśli ktoś chce wymienić dach z eternitu na inny, musi dokonać zgłoszenia na co najmniej 30 dni przed planowanym terminem rozpoczęcia robót.

Gdzie znajduje się azbest w gospodarstwie rolnym?

Jak już wspomniano, azbest stosowano w produkcji około 3000 wyrobów. Oczywiście, głównie do produkcji wyrobów budowlanych, a w szczególności płyt dachowych i elewacyjnych. Ponadto do produkcji rur, kształtek do kanałów wentylacyjnych oraz instalacyjnych. A także do wyrobów tekstylnych, mas ogniotrwałych i uszczelniających.

Jak sprawdzić, czy jest azbest?

Identyfikacją elementów zawierających azbest w gospodarstwie rolnym zajmują się profesjonalne firmy. Można je znaleźć w wyszukiwarce firm zajmujących się usuwaniem wyrobów azbestowych. Dzięki niej  szybko znajdziemy wykwalifikowane firmy zajmujące się usuwaniem azbestu oraz jego identyfikacją.

Jakie są rodzaje azbestu?

Rodzaje wyrobów azbestowych są zróżnicowane. Od najbardziej znanych płyt azbestowo-cementowych, które widzimy na dachach, po rury zawierające azbest, masy ognioodporne, materiały i wykładziny cierne stosowane w hamulcach i sprzęgłach, a także tektury azbestowe używane do izolacji termicznych.

Azbest w gospodarstwie rolnym. Jak zabezpieczyć azbest?

Jak zabezpieczyć azbest? Azbest w gospodarstwie rolnym, w którym trwa demontaż wyrobów azbestowych, należy starannie zabezpieczyć. Po pierwsze, trzeba ogrodzić teren prac. A także oznakować tablicami informacyjnymi: Uwaga! Zagrożenie azbestem. Powinno się również zraszać usuwane elementy wodą, by zapobiegać roznoszeniu się pyłu azbestowego.

Ponadto odpady zawierające azbest należy pakować szczelnie i oznaczać literą „A”.

Jaki filtr do azbestu?

Czy maska chroni przed azbestem? Według informacji PIP do pracy przy azbeście potrzeba jest szczelna maska nieprzepuszczająca pyły azbestowego. PIP rekomenduje więc półmaskę dopasowaną do kształtu twarzy typu P3.

Jakie kary za azbest w gospodarstwie rolnym?

Według informacji podawanych przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, osoba posiadająca elementy azbestowe na terenie swoich nieruchomości, jest zobowiązana do wykonania inwentaryzacji tych wyrobów.

Inwentaryzacji dokonać należy na specjalnym formularzu dostępnym w Urzędzie Gminy lub Miasta.

Natomiast niespełnienie obowiązku inwentaryzacji podlega karze grzywny zgodnie art.346.1. ustawy Prawo ochrony środowiska. Grzywna może wynieść od 10 zł do 20 tys. zł liczonej w stawkach dziennych.

Za samodzielne usuwanie azbestu i wyrzucenie go w nielegalnym miejscu grozi zaś kara od 20 zł do 5 tys. zł. Jak informuje portal kb.pl, jeśli rolnik nie zapłaci grzywny, kara może zostać zamieniona na prace społeczne, a nawet na karę do 30 dni aresztu.

Ponadto, karze grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności podlegają produkcja azbestu i obrót nim. Za te czyny można trafić za kratki od 3 miesięcy do 5 lat.

Źródło: PIP, bazaazbestowa.gov.pl, prawo.pl, cdr.gov.pl, kb.pl

Wnioski na pomoc finansową tytułem wymianu dachu z azbestu można składać od 17 października 2022 r. Jednak nadal pod znakiem zapytania jest skąd Polska weźmie pieniądze i czy rolnicy otrzymają wsparcie. Bowiem nadal polski rząd nie dogadał się z KE, co skutkuje blokadą wypłat z KPO dla Polski. Skąd pieniądze na wymianę eternitu?