Kalkulacja kosztów uprawy żyta – porównanie obliczeń
Kalkulacja kosztów uprawy żyta jest oczywiście bardzo ważna, lecz warto brać również pod uwagę kalkulację ryzyka uprawy, zwłaszcza jeśli ma się do dyspozycji gleby o niskiej klasie bonitacji.
Spis treści
Dlaczego żyto?
Doświadczeni rolnicy wiedzą, że tam, gdzie nie dają rady inne uprawy najlepiej radzi sobie żyto. Pod uprawę tej rośliny przeznaczane są z reguły gleby najsłabsze, zakwaszone. Gatunek ten świetnie radzi sobie na glebach ubogich lub zawierających trudno dostępne dla innych roślin składniki pokarmowe. Wartą podkreślenia zaletą żyta jest oszczędna gospodarka wodna, dzięki której roślina znacznie lepiej znosi deficyt wody.
Dodatkowym plusem uprawy jest jego odporność na choroby. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na odmiany mieszańcowe, które przy tych samych, niewielkich wymaganiach glebowych dają wyższe plony, co jest nie bez znaczenia, gdy w grę wchodzi kalkulacja kosztów uprawy żyta.
Kalkulacja kosztów uprawy żyta wg Dolnośląskiego ODR
Założenia:
- klasa bonitacyjna – IIIa, IVa
- przyjęta średnia cena skupu z czerwca 2018 r.
- środki ochrony roślin dopuszczone do obrotu na terenie Polski
- sprzęt do uprawy własny
| Lp. | Wyszczególnienie | Jedn. miary | Cena zł | Ilość | Plon dt/ha |
| Kwota – zł | |||||
| A | Wartość produkcji | zł | 4 212,32 | ||
| Wartość produktu | dt | 57,35 | 60,00 | 3 441,00 | |
| Dopłaty bezpośrednie | zł/ha | 771,32 | |||
| 1 | Materiał siewny | 313,50 | |||
| z zakupu zaprawiony | kg | 209,00 | 1,50 | 313,50 | |
| 2 | Nawożenie mineralne : | ||||
| Polifoska 6:20:30 | dt | 148,26 | 3,50 | 518,91 | |
| saletra amonowa 34% | dt | 115,92 | 4,50 | 521,64 | |
| OSD MIKRO | kg | 13,3 | 3,00 | 39,99 | |
| 3 | Ochrona roślin: | ||||
| Mustang Forte 195 SE | l | 67,45 | 1 | 67,45 | |
| Falcon 460 EC | l | 171,22 | 0,6 | 102,73 | |
| Stabilan 750 SL | l | 14,68 | 1,5 | 22.02 | |
| Moddus 250 EC | l | 228,06 | 0,3 | 68,42 | |
| B | Koszty bezpośrednie | zł | 1 654,66 | ||
| C | Nadwyżka bezpośrednia (A-B) | zł | 557,66 | ||
| 1 | Usługi : | 400,00 | |||
| kombajnowanie | zł/ha | 400,00 | 1 | 400,00 | |
| 2 | Inne : | 423,72 | |||
| paliwo | zł | 4,95 | 80 | 396,00 | |
| oleje i smary 7% kosztu paliwa | zł | 27,72 | |||
| 3 | pozostałe koszty pośrednie bez amortyzacji maszyn i urządzeń i KCZ | 463,09 | |||
| D | Koszty pośrednie | zł | 1 286,81 | ||
| E | Ogółem koszty na 1 ha | zł | 2 941,47 | ||
| F | Dochód z działalności z dopłatami | zł | 1 270,85 | ||
| G | Dochód z działalności bez dopłat | zł | 499,53 | ||
| H | Koszty produkcji 1 dt
(bez wyceny pracy własnej) |
zł | 49,02 |
Uprawy demonstracyjne potwierdzają kalkulacje
Zachodniopomorski ODR
| Wyszczególnienie | Koszty i opłacalność produkcji w zł/ha |
| żyto ozime | |
| Plon w dt | 50 |
| I Koszty bezpośrednie
1. Materiał siewny 2. Nawozy mineralne i dolistne 3. Środki ochrony roślin |
1 597,80
270,00 927,00 480,00 |
| II Pozostałe koszty
1. Koszty uprawy i zbioru 2. Koszty specjalistyczne 3. Koszty ogólne |
1 389,50
1 066,00 32,50 291,00 |
| III Ogółem koszty | 2 987,30 |
| Wartość produkcji zł
Cena skupu zł/dt Nadwyżka bezpośrednia zł Dochód z produkcji zł Dopłaty bezpośrednie – JPO + płatność za zazielenienie zł Dochód rolniczy |
3 100,00
62,00 1 502,20 112,20
771,32 883,52 |
| Wskaźnik opłacalności | 129,59 |
Opolski ODR
Okazuje się, że nawet założone, wysokie plony żyta nie gwarantują dodatniego wyniku dochodu rolniczego netto. Dopiero uwzględnienie dopłat pozwoliło wykazać ekonomistom opolskim pozytywny dochód rolniczy całkowity i dodatni wskaźnik opłacalności produkcji.
| Lp. | Wyszczególnienie | Wartość zł | % udział kosztów | Wartość zł | % udział kosztów | Wartość zł | % udział kosztów |
| P
Cz |
Plon dt
Cena zbytu 1dt |
30,00
63,00 |
40,00
63,00 |
50,00
63,00 |
|||
| A | Wartość produkcji (P*Cz) | 1890,00 | 2520,00 | 3150,00 | |||
| 1 | Materiał siewny | 260,80 | 11,9% | 260,80 | 9,8% | 260,80 | 5,5% |
| 2 | Nawozy | 264,00 | 12,1% | 503,86 | 18,9% | 764,40 | 16,1% |
|
|
N
P K |
40,00
20,00 30,00 |
|
72,80
40,00 60,00 |
|
92,40
70,00 105,00 |
|
| 3
|
Środki ochrony roślin
|
104,80
|
4,8%
|
234,50
|
8,8%
|
302,00
|
6,4%
|
| 4 | Inne koszty specjalistyczne | 39,00 | 1,8% | 58,50 | 2,2% | 78,00 | 1,6% |
| B | Koszty bezpośrednie (1+2+3+4) | 668,60 | 30,5% | 1057,66 | 39,7% | 1405,20 | 29,6% |
| C | Nadwyżka bezpośrednia bez dopłat (A-B) | 1221,40 | 1462,34 | 1744,80 | |||
| 1
|
Koszty pracy maszyn własnych
|
805,99
|
36,8%
|
849,17
|
31,9%
|
957,57
|
20,2%
|
| 2
|
Koszty usług rolniczych
|
420,00
|
19,2%
|
420,00
|
15,8%
|
525,00
|
11,1%
|
| 3
|
Podatki i ubezpieczenia
|
228,58
|
10,4%
|
228,58
|
8,6%
|
228,58
|
4,8%
|
| 4 | Pozostałe koszty | 66,86 | 3,1% | 105,77 | 4,0% | 140,52 | 3,0% |
| D | Koszty pośrednie (1+2+3+4) | 1521,43 | 69,5% | 1603,82 | 60,3% | 1851,68 | 39,0% |
| E | Koszty całkowite (B+D) | 2190,03 | 2661,48 | 3256,88 | |||
| F | Koszty prod. 1 dt E/P | 73,00 | 66,54 | 65,14 | |||
| G | Dochód rolniczy netto bez dopłat (A-E) | -300,03 | -141,48 | -106,88 | |||
| 1 | Dopłaty | 948,34 | 948,34 | 948,34 | |||
| H | Dochód rolniczy całkowity G+1 | 648,31 | 806,86 | 841,46 | |||
| I | Wskaźnik opłacalności bez dopłat | 86,30% | 94,68% | 96,72% | |||
| J | Wskaźnik opłacalności z dopłatami | 129,60% | 130,32% | 125,84% |
Podlaski ODR – kalkulacja kosztów uprawy żyta
| Wyszczególnienie | j.m. | cena zł | Plon | wartość zl | Plon | wartość zł |
| Produkcja | 30 | 40 | ||||
| Koszty: | ||||||
| 1. Materiał siewny | dt | 70,00 | 1,50 | 105,00 | 1,50 | 105,00 |
| 2. Nawożenie mineralne | ||||||
| azotowe | kg | 3,50 | 30,00 | 105,00 | 40,00 | 140,00 |
| fosforowe | kg | 3,75 | 400,00 | 150,00 | 40,00 | 150,00 |
| potasowe | kg | 2,33 | 40,00 | 93,20 | 50,00 | 116,50 |
| 3. Środki ochrony roślin: | ||||||
| Funaben Plus | kg | 40,00 | 0,30 | 12,00 | 0,30 | 12,00 |
| Chwastox Extra | l | 16,50 | 0,00 | 0,00 | 0,00 | 49,50 |
| 4. Praca maszyn: | ||||||
| własna – ciągnik | cng. | 60,60 | 12,00 | 727,20 | 14,00 | 848,40 |
| najemna – zbiór kombajnem | godz. | 320,00 | 1,00 | 320,00 | 1,00 | 320,00 |
| Razem koszty bezpośrednie | 1512,40 | 1741,40 | ||||
| Koszty bezpośrednie zł/dt | 50,41 | 43,54 | ||||
Kalkulacja kosztów uprawy żyta wg Mazowieckiego ODR
| Wariant I | Wariant II | Wariant III | ||||||||
| Wyszczególnienie | Jedn. | Ilość | Cena j | wartość | Ilość | Cena j. | wartość | Ilość | Cena j. | wartość |
| Razem wartość produkcji | 1425,00 | 1995,00 | 2565,00 | |||||||
| Produkcja główna: ziarno | dt | 25,00 | 57,00 | 1425,00 | 35,00 | 57,00 | 1995,00 | 45,00 | 57,00 | 2565,00 |
| Razem koszty bezpośrednie | zł | 828,00 | zł | 1138,40 | zł | 1319,40 | ||||
| 1. Razem materiał siewny | zł | 96,90 | zł | 259,50 | zł | 276,80 | ||||
| – własny | 1,70 | 57,00 | 96,90 | 0,00 | 0,00 | |||||
| – z zakupu | 0.00 | 1,50 | 173,00 | 259,50 | 1,60 | 173,00 | 276,80 | |||
| 2. Razem nawożenie | zł | 634,00 | zł | 765,90 | zł | 922,00 | ||||
| N | kg | 60,00 | 3,43 | 205,80 | 80,00 | 3,43 | 274,40 | 100,00 | 3,43 | 343,00 |
| P | kg | 60,00 | 3,91 | 234,60 | 70,00 | 3,91 | 273,70 | 80,00 | 3,91 | 312,80 |
| K | kg | 80,00 | 2,42 | 193,60 | 90,00 | 2,42 | 217,80 | 110.00 | 2,42 | 266,20 |
| 3. Razem środki ochrony roślin | zł | 62,90 | zł | 75,00 | zł | 75,00 | ||||
| Baytan Trio 180 F-zaprawa | 0,34 | 185,00 | 0,00 | 0,00 | 0,00 | |||||
| Chwastox Turbo 340 SL | 2,50 | 30,00 | 75,00 | 2,50 | 30,00 | 75,00 | ||||
| 4. Razem koszty specjalistyczne | zł | 34,20 | zł | 38,00 | zł | 45,60 | ||||
| A. Specjalistyczne wydatki | 34,20 | 38,00 | 45,60 | |||||||
| Sznurek | 0,90 | 38,00 | 34,20 | 1,00 | 38,00 | 38,00 | 1,20 | 38,00 | 45,60 | |
| 5. Razem inne koszty | 0,00 | 0,00 | 0,00 | |||||||
| Koszt bezpośredni prod. 1 dt | 33,12 | 32,53 | 29,32 | |||||||
| Nadwyżka bezpośr. bez dopłat | 597,00 | 856,60 | 1245,60 | |||||||
| Razem koszty pośrednie | 1250,40 | 1407,20 | 1551,06 | |||||||
| k. ogólnogosp. 10% koszt. bezpośrednich | 82,80 | 113,84 | 131,94 | |||||||
| ciągnik – własny | 10,00 | 75,76 | 757,60 | 11,00 | 75,76 | 833,36 | 12,09 | 75,76 | 909,12 | |
| Prasa do słomy – usługa | 0,70 | 200,00 | 140,00 | 0,80 | 200,00 | 160,00 | 0,90 | 200,00 | 180,00 | |
| kombajn zbożowy – usługa | 0,90 | 300,00 | 270,00 | 1,00 | 300,00 | 300,00 | 1,10 | 300,00 | 330,00 | |
| Razem koszty ogółem | 2078,40 | 2545,60 | 2870,46 | |||||||
| Koszt produkcji 1 dt | 83,14 | 72,73 | 63,79 | |||||||
| Dochód z działalności bez dopłat | -653,40 | -550,60 | -305,46 | |||||||
| Dopłaty do produkcji | 1034,34 | 1126,79 | 1126,69 | |||||||
| Dochód z działalności | 380,94 | 576,19 | 821,33 | |||||||
| Wskaźnik opłacalności | 118,33% | 122,63% | 128,61% | |||||||
Uwagi do kalkulacji
Cena zakupionego materiału siewnego – październik 2017 r. Cena ziarna dotyczy średniej ceny w województwie mazowieckim na podstawie notowań w okresie 11-18 maja 2018 r. prowadzonych przez MRiRW w ramach Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej. W wariancie I do kosztów materiału siewnego z własnego zbioru należy doliczyć opłatę uiszczaną na rzecz hodowcy zgodnie z ustawą o ochronie prawnej odmian roślin z 26 czerwca 2003 r.
Dopłaty do produkcji obejmują płatności bezpośrednie, dopłatę do paliwa rolniczego oraz w wariantach II i III dopłaty do materiału siewnego. Stawki płatności bezpośrednich i dopłat do materiału siewnego za 2017 r. (JPO – 461,55 zł/ha, płatność za zazielenienie 309,77 zł/ha, płatność dodatkowa 177,02 zł/ha, dopłaty do materiału siewnego 92,45 zł/ha). Dopłata do paliwa 86 zł/ha.
Powyższa tabela dostarcza bardzo dokładne obliczenia wykonane przez mazowieckich doradców. Zaprezentowana kalkulacja, to prawie proces technologii uprawy żyta. Podobnie jak w wypadku obliczeń doradców z opolskiego, dochód z działalności jest ujemny. Po raz kolejny okazuje się, że dopłaty obszarowe do produkcji rolniczej pozwalają rolnikom uzyskać dodatni wskaźnik opłacalności (powyżej 100%).
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
