Szanse młodych rolników w Planie Strategicznym WPR
Resort rolnictwa opublikował projekt Planu Strategicznego, który przedstawia pierwotny zarys reformy Wspólnej Polityki Rolnej po 2023. Według niego nowa WPR będzie dążyć do realizacji dziewięciu celów szczegółowych. Dla każdego z nich przeprowadzono analizę SWOT przedstawiającą słabe, mocne strony, a także szanse i zagrożenia każdego z celów. W tym artykule odniesiemy się do celu nr 7 omawiając szanse młodych rolników w Planie Strategicznym WPR.
Nowa Wspólna Polityka Rolna ma koncentrować się nad rentownością i dochodami gospodarstw rolnych, a także poruszać kwestie związane z ochroną środowiska i klimatu. W ramach WPR do zrealizowania będzie dziewięć celów szczegółowych. Poddano je analizie SWOT pod kątem mocnych i słabych stron, a także szans i zagrożeń. W poniższym artykule omówiliśmy szanse młodych rolników w ramach celu nr 7: Przyciąganie młodych rolników i ułatwianie rozwoju działalności gospodarczej.
Do 15 lutego br. rolnicy mogą wyrazić swoją opinię na temat projektu Planu Strategicznego. Mogą to uczynić przesyłając uwagi i zastrzeżenia przez formularz, który jest dostępny na stronie MRiRW. Do udziału w konsultacjach społecznych zachęca minister rolnictwa – Grzegorz Puda.
Zaproszenie Pana Ministra Grzegorza Pudy do udziału w konsultacjach społecznych projektu Planu Strategicznego dla WPR
Spis treści
Szanse młodych rolników – duża liczba rolników względem UE
W analizie SWOT w pierwszej kolejności zwrócono uwagę na liczebność rolników w Polsce. Według danych Eurostat w 2016 r. wśród ogółu kierowników gospodarstw rolnych zbiorowość kierowników w wieku do 35 roku życia kształtowała się na poziomie 10,2 proc. – podano w analizie. Natomiast wartość wskaźnika ukazującego sytuację demograficzną kierowników gospodarstw dla Polski w 2016 r. była najwyższa w UE i wynosiła 0,27. Wpływ na osiągnięcie takiego wyniku miały pozytywne zjawiska demograficzne występujące w przeszłości. Na dodatek, dużą rolę w tym miały rodzinne formy użytkowania gruntów rolnych. Z tego względu istnieją szanse do przyciągnięcia młodych rolników, jednak należy pamiętać, że nadal występować będzie niekorzystna sytuacja demograficzna związana z powiększającą się grupą osób w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym.
Kiedy nabór wniosków? PREMIA DLA MŁODEGO ROLNIKA 2021 – ogłoszone terminy i nabory PROW 2021 (Czym jest zasada N+3 PROW na lata 2014-2020 i zasada N+3)
Rozwój infrastruktury i biomasy
Szansą dla rozwoju gospodarstw rolnych jest dalsze upowszechnienie usług środowiskowych, w tym zwłaszcza w zakresie odnawialnych źródeł energii – podkreślono w analizie. Po czym, dodano, że w rolnictwie największe możliwości uzyskania odnawialnej energii dotyczą przetwarzania biomasy. Infrastruktura teleinformatyczna i drogowa może za to stanowić szanse dla młodych rolników poprzez tworzenie nowych miejsc pracy i rozwój nowych działalności.
Postępujący proces struktury agrarnej
W analizie SWOT podkreślono, że w latach 2005-2017 zaobserwowano wyraźne zmiany w liczbie i strukturze gospodarstw rolnych w Polsce. Liczba podmiotów powyżej 1 ha UR zmniejszyła o 401,6 tys. gospodarstw, tj. o prawie 23 proc. – podano. Było to wynikiem spadku liczby gospodarstw do 30 ha UR. Nastąpiło wówczas powiększenie gospodarstw do 30 ha, a szczególnie do 50 ha. Pomimo tego, w strukturze polskich gospodarstw nadal dominowały (51 proc.) podmioty do 5 ha UR. Należy przy tym podkreślić jedną rzecz – po 2010 roku, tempo ubytku gospodarstw najmniejszych uległa nieznacznemu wyhamowaniu. To zjawisko powiązane jest z większymi wymaganiami wobec producentów rolnych i zmianami na pozarolniczym rynku pracy. Część rolników zaczęła prowadzić działalność niezwiązaną z rolnictwem. Przy czym, całkowicie nie likwidowali gospodarstw, co najwyżej ograniczali produkcję, a część ziemi wydzierżawiali.
Szanse dla młodych rolników – rozwój biogospodarki
Przyciągnięcie rolników na tereny wiejskie może okazać się łatwiejsze dzięki rozwojowi sektora biogospodarki. Powinno przełożyć się na rozwój gospodarczy w skali lokalnej, zwiększenie aktywności zawodowej ludności wiejskiej oraz przepływ zbędnych pracowników z sektora rolnego – podkreślono w analizie. Przy tym, wprowadzenie nowych rozwiązań i innowacji w tym sektorze powinno przyczynić się do utworzenia nowych miejsc pracy.
Nowe modele biznesowe i większa przedsiębiorczość rolnicza
Szanse dla młodych rolników można rozpatrywać w przypadku nowych trendów konsumenckich, większego popytu na produkty wysokiej jakości i ekologiczne. Konsumenci częściej też zwracają uwagę na wybór alternatyw dla tworzyw sztucznych jak np. kauczuk naturalny, włókna roślinne, lignina. Dają on szanse na rozwój nowych kierunków i nisz w rolnictwie, szczególnie atrakcyjnych dla młodych rolników,a także stanowią szanse dla rozwoju nowych dziedzin przetwórstwa i nowych produktów. Tym samym tworzą się możliwości tworzenia nowych modeli biznesowych z wykorzystaniem produkcji wysokiej jakości (Leszczyńska, 2017, Schaffers, et al., 2007) – podano w analizie.
© Szansą dla młodych rolników może być świadczenie usług w ramach rolniczego handlu detalicznego
Szansą w przyciągnięciu młodych rolników jest więc przedsiębiorczość rolnicza. Szczególnie ta, która skupia się wokół sprzedaży zasobów produkcyjnych pochodzących z gospodarstwa. Przejawia się ona np. wprowadzeniu działalności agroturystycznej, świadczeniu usług produkcyjnych przy pomocy sprzętu rolniczego i zabudowań gospodarczych, prostego przetwórstwa produktów rolnych i handlu detalicznego itp. -podkreślono w analizie SWOT. Działalność tego typu jest bez wątpienia przedsiębiorczością, ponieważ daje możliwość zatrudnienia. Ponadto, dzięki niej można wykorzystać zasoby z gospodarstwa uzyskując jednocześnie za to dochód.
W wielu przypadkach dywersyfikacja ekonomiczna gospodarstwa rolnego pozwala na jego przetrwanie, bowiem bez tych dodatkowych dochodów byłoby to niemożliwe. Ważnym elementem możliwości dywersyfikacji działalności gospodarstwa jest rozwój nowoczesnych usług rolniczych (jak np. drony z opryskiwaczem, elektryczne ciągniki o zerowej emisji spalin czy wykorzystanie sztucznej inteligencji) co pozwala na ułatwienie dostępu do profesjonalnych usług przez innych rolników, a tym samym daje możliwości optymalizacji kosztów prowadzenia działalności – czytamy w analizie.
Szanse dla młodych rolników – rozwój małych i średnich przedsiębiorstw
W analizie SWOT stwierdzono, że największe możliwości do rozwoju na terenach wiejskich mają mikroprzedsiębiorstwa, a także firmy będące formą samozatrudnienia. To ważna informacja w kontekście ułatwienia młodym rolnikom rozwoju działalności gospodarczej. Najwięcej firm odnotowuje się na obszarach wiejskich (w przeliczeniu na tysiąc mieszkańców) w pobliżu dużych miast. Aczkolwiek, częściej można je spotkać w zachodniej części Polski, niż we wschodnich rejonach kraju. Liczebność firm na wsiach będzie zależeć od kilku czynników, o których wspomniano w analizie – Takimi czynnikami jest zapewne ruch turystyczny, lokalne bogactwa naturalne, kapitał społeczny, przychylny stosunek władz do rozwoju prywatnego sektora pozarolniczego, umiejętne wykorzystanie renty położenia itd.
Wymiana wiedzy między rolnikami – internet i media społecznościowe
Szanse młodych rolników w przyciągnięciu ich na wieś mogą także być związane z dużym zainteresowaniem młodych osób nowymi technologiami. Internet, media społecznościowe, oraz zdalna wymiana poglądów są najczęściej wybierane przez młodych rolników zarówno w Polsce, jak w UE. Rolnicy korzystają z tych źródeł zwłaszcza przy szukaniu nowych technologii w produkcji rolnej. Należy również podkreślić jeszcze jedną rzecz – młodzi rolnicy są bardziej otwarci na współpracę, nowe rozwiązania, innowacje i związane z nimi ryzyko. W procesie uzupełnienia wiedzy, zarówno szkolnej jak i praktycznej, inaczej też pozyskują informacje (np. za pomocą mediów społecznościowych).
Wzmocnienie powiązań między wsią a miastem
W ostatnim czasie można zaobserwować zjawisko otwierania się miasta na otoczenie. Między miastem a otaczającymi go jednostkami istnieją silne powiązania, które stanowią złożony proces kształtowania się nowego typu struktury przestrzennej i funkcjonalnej (Gospodarowicz iin., 2016). – podkreślono w analizie. Natomiast w przypadku młodych rolników większe możliwości na rozwój mogą obejmować np. krótkie łańcuchy żywnościowe, a także sprzedaż bezpośrednia. Jest to zgodne z opisanymi wcześniej nowymi modelami biznesowymi.
Wzrost atrakcyjności obszarów wiejskich
Ostatnia z szans na przyciągnięcie młodych rolników do rolnictwa, które pomogą jednocześnie rozwinąć działalność na wsi może być zwiększenie świadomości ekologicznej u społeczeństwa. Naturalnym miejscem na realizację tych wartości są obszary wiejskie i gospodarstwa rolne. W Polsce znaczna część obszarów wiejskich obejmuje tereny cenne przyrodniczo i turystycznie. Są one również korzystne pod względem produkcji rolnej, dlatego w tym miejscach mogą powstać usługi związane np. z gastronomią, rękodziełem, rybactwem, turystyką, czy rekreacją. Z kolei szanse na zwiększenie liczebności populacji wiejskiej stanowi przede wszystkim napływ ludności z zewnątrz, tj. mieszkańców miast, migrantów powracających do Polski i cudzoziemców – podkreślono na koniec w analizie SWOT.
Podsumowując
Podsumowując, omówione szanse młodych rolników w odniesieniu do przyciągnięcia ich na tereny wiejskie wskazują na zmiany w postępie technologicznym. Można również zauważyć nowe trendy, które powiązane są ze zdrowym stylem życia, ekologią i ochroną środowiska. Stanowią one niekiedy możliwe dla rolników dodatkowe źródło dochodów, a ponadto powiązane są z założeniami Europejskiego Zielonego Ładu z którymi niebawem będą musieli zmierzyć się polscy rolnicy. Z uwagi na to, szanse młodych rolników są możliwe do zrealizowania. Należy jednak pamiętać, że w ich przypadku konieczne jest skierowanie do młodych rolników odpowiednich programów pomocowych i rozwojowych, aby rozwój młodych rolników na wsi przebiegał bez większych utrudnień. Przyciągnięcie młodych rolników będzie również zależeć od napływu nowych osób, często pochodzących z miast, oraz z zagranicy.
Czytaj również: Zagrożenia młodych rolników w Planie Strategicznym WPR
Mocne strony młodych rolników w Planie Strategicznym WPR, a także młody rolnik 2023-2027 w Planie Strategicznym WPR.
Projekt Planu Strategicznego dla WPR wraz z analizami i załącznikami dostępny jest na stronie MRiRW – Projekt Planu Strategicznego
Uzupełnieniem dla powyższej analizy SWOT niech będzie informacja o najbliższym, planowanym naborze o premię dla młodego rolnika 2021. Według harmonogramu naborów PROW najbliższy nabór ma wystartować w marcu br.
Źródło: MRiRW
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
