Choroba Aujeszkyego u świń. Poważne zagrożenie

fot. canstockphoto

Choroba Aujeszkyego jest ostrą, często śmiertelną chorobą wirusową o zasięgu ogólnoświatowym. Świnie są głównym żywicielem, ale czasami zakażone są również inne gatunki zwierząt. Objawy kliniczne obejmują układ rozrodczy oraz ośrodkowy układ nerwowy i oddechowy u rosnących świń.

Rozpoznanie podejrzewa się na podstawie objawów klinicznych i potwierdza badaniami serologicznymi, PCR (łańcuchowa reakcja polimerazy) lub izolacją wirusa. Choroba Aujeszkyego podlega obowiązkowi zgłoszenia do  powiatowego lekarza weterynarii bezpośrednio lub za pośrednictwem lekarza weterynarii opiekującego się gospodarstwem albo wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Dotyka ona wszystkich grup wiekowych. Główne objawy kliniczne to: kichanie, kaszel, gorączka i zaburzenia koordynacji. Śmiertelność u prosiąt jest wysoka.

Choroba Aujeszkyego u świń

Choroba Aujeszkyego wywołana jest wirusem SHV-1 (Herpesvirus suis typ 1). Wirus może przebywać w nerwach świni przez długi czas, a następnie zostać reaktywowany. Zwierzę wprowadzone do stada, które jest nosicielem wirusa, może wykazywać obniżenie parametrów użytkowości rozrodczej na różnym poziomie. Wirus może przetrwać do trzech tygodni poza świnią. Ostre ogniska choroby pojawiają się, gdy zjadliwe szczepy wirusa po raz pierwszy zarażają niezaszczepione stado.

Chorba Aujeszkyego u prosiąt ssących zwiększa ryzyko śmiertelności

fot. canstockphoto

Wirus przenika przez macicę i łożysko oraz infekuje płody. Często pierwszymi objawami klinicznymi choroby Aujeszkyego są:

• poronienia,
• martwe lub słabe mioty o wysokiej śmiertelności.

Poronienia u samic mogą być obserwowane na poziomie nawet 5%  w ciągu około 6 tygodni, następnie zauważyć można obniżenie parametrów użytkowości rozpłodowej (najczęściej wchłanianie płodów) a następnie lochy wracają do normalnego cyklu rujowego. Problemy te mogą wystąpić nawet u 20% loch ze stada. Nie są to jednak objawy kliniczne choroby.

Objawy choroby Aujeszkyego

Objawy  choroby Aujeszkyego u świń:

U loch chorych na chorobę Aujeszkyego obserwuje się:

• kaszel,
• gorączkę,
• objawy ze strony układu nerwowego,
• poronienia,
• zaburzenia w reprodukcji,
• większą liczbę urodzonych prosiąt zmumifikowanych lub martwych,
• oraz mioty słabe o niskiej masie urodzeniowej.

Prosięta dotknięte chorobą Aujeszkyego mają objawy ze strony:

• układu nerwowego,
• kichają,
• kaszlą.

U grupy tej zauważa się wysoką śmiertelność co jest wynikiem słabej żywotności i niskiej masy urodzeniowej.

U warchlaków i tuczników zakażonych chorobą Aujeszkyego  może wystąpić m.in.:

• gorączka,
• kichanie,
• kaszel,
• zapalenie płuc,
• objawy ze strony układu nerwowego (brak koordynacji, napady i zapalenie opon mózgowych).

U tej grupy zwierząt obserwuje się zazwyczaj niski wskaźnik śmiertelności.

Diagnoza choroby Aujeszkyego

W nieszczepionym stadzie, gdy wczesna ostra faza choroby dobiegła końca, a stado rozwinęło odporność, objawy kliniczne są sporadyczne i łagodniejsze. Objawy mogą być również trudne do skojarzenia z problemem niepłodności.  Loszki nosicielki, które są zestresowane, wydalają wirusa, utrzymując tym samym infekcję w całym stadzie.

Do potwierdzenia diagnozy choroby wymagane są badania laboratoryjne t.j.:

• fluorescencyjne testy przeciwciał na martwych tkankach prosiąt, zwłaszcza migdałkach. (wyniki są dostępne w ciągu kilku godzin);
• izolacja wirusa z płuc i migdałków oraz ich identyfikacja (test trwa kilka dni);
• badania krwi (serologia) w celu wykazania wzrostu poziomu przeciwciał.

Świnie najczęściej zarażają się m.in. w czasie transportu, od dzikich świń (jeśli mają z nimi kontakt), od ptaków poprzez nasienie zakażonego knura lub skażoną gnojowicę.

Szczepienia przeciw chorobie Aujeszkyego

Na stronie Głównego Inspektoratu Weterynarii czytamy: ,,W celu ochrony stada świń przed chorobą Aujeszky’ego należy przestrzegać podstawowych zasad biasekuracji, w tym w szczególności wprowadzać do stada zwierzęta pochodzące ze stad urzędowo wolnych od tej choroby. Wszystkim wprowadzanym do stada zwierzętom powinno towarzyszyć świadectwo zdrowia, w którym urzędowy lekarz weterynarii poświadczył, iż zwierzęta te pochodzą ze stad urzędowo wolnych”.

Szczepienie stada to kluczowe działanie, jakie należy podjąć w celu zmniejszania ryzyka zakażenia wirusem choroby Aujeszkyego. Jednak, gdy tylko choroba Aujeszkyego zostanie zidentyfikowana, wszystkie stada hodowlane powinny zostać zaszczepione szczepionką w celu złagodzenia skutków i ograniczenia rozprzestrzeniania się wirusa.

Leczenie choroby Aujeszkyego

Chociaż nie ma specjalnego leczenia w przypadku ostrego zakażenia wirusem choroby Aujeszkyego szczepienie może złagodzić objawy kliniczne u świń w określonym wieku. Zazwyczaj zalecane jest masowe szczepienie wszystkich świń w gospodarstwie szczepionką zawierającą zmodyfikowane żywe wirusy.

Szczepienie donosowe (podanie szczepionki na powierzchnię błon śluzowych nosa) loch i noworodków prosiąt w wieku 1–7 dni, a następnie szczepienie domięśniowe wszystkich innych świń na fermie, co pomaga zmniejszyć wydalanie wirusa i poprawić przeżywalność stada.

W profilaktyce choroby Aujeszkyego, przydatne są szczepionki żywe, które stymulują odporność humoralną i komórkową. Ponadto indukują powstanie komórek pamięci immunologicznej oraz determinują powstanie długowiecznych komórek plazmatycznych.

Należy pamiętać, że podanie szczepionki żywej przeciw chorobie Aujeszkyego może prowadzić do przejściowej immunosupresji (określanej też jako faza negatywna), czyli zwiększonej wrażliwości na zakażenie, która może trwać od kilku do kilkunastu dni. Czas utrzymywania się immunosupresji zależy od rodzaju i składu szczepionki.

Podsumowanie informacji o chorobie Aujeszkyego

Na koniec podsumujmy najważniejsze informacje o chorobie Aujeszkyego.  Po pierwsze choroba dotyka wszystkie grupy produkcyjne trzody chlewnej. Po drugie choroba występuje w miejscach o dużych zagęszczeniu świń. Mówiąc w skrócie – wirus obniża odporność u świń. Najczęstszymi objawami są: kaszel, gorączka, kichanie, biegunka, jak również spadki masy. Co więcej w przypadku prosiąt choroba może prowadzić do śmierci. Do potwierdzenia występowania choroby wymagane są badania laboratoryjne. Zaleca się szczepić zwierzęta przeciw chorobie Aujeszkyego. Na koniec warto podkreślić, że kluczowe dla zminimalizowania prawdopodobieństwa pojawienia się choroby Aujeszkyego jest przestrzeganie zasad bioasekuracji.

Choroba Aujeszkyego

Zobacz również inne artykuły w kategorii: Zwierzęta