Efektywne nawożenie fosforowe przy mniejszym wydatku na nawozy
Nawożenie fosforowe wcale nie musi być mało efektywne. Owszem, często dochodzi do zablokowania tego pierwiastka pokarmowego w glebie. Jednak istnieją nieskomplikowane metody udostępniające w pełni fosfor dla roślin. Przekonaj się.
Co trzeba wiedzieć o fosforze i dlaczego nawożenie fosforem jest tak ważne dla roślin uprawnych?
Spis treści
Przemiany w glebie fosforu a efektywne nawożenie fosforowe
W glebach Polski zawartość fosforu (P) jest niewielka w porównaniu z pozostałymi głównymi pierwiastkami (N, K). Zazwyczaj występuje on w związkach mineralnych lub organicznych wnoszonych w formie nawozów sztucznych czy naturalnych, a także resztek pożniwnych. Przy czym, jeśli chodzi o resztki pożniwne, łatwiej wykorzystywany jest z części korzeniowych niż nadziemnych części roślin.
Procesy zachodzące w glebie, które wpływają na dostępność P dla roślin
Jednym z nich jest proces retrogradacji, który sprawia, że P staje się pierwiastkiem nieulegającym wypłukaniu z warstwy ornej gleby w głąb. Przy czym często następują w tych warunkach kolejne zmiany polegające na sorpcji chemicznej, tzw. uwstecznienie. Czyli przemianie rozpuszczalnych fosforanów w formy nierozpuszczalne.
Na taką sorpcję rolnik może spojrzeć jako na zjawisko pozytywne, zatrzymujące związki fosforu właśnie w warstwie ornej. W efekcie nie dochodzi do przemieszczania pierwiastka i jego kumulacji w głębszych warstwach gleby czy nawet przetransportowania go do wód głębinowych albo powierzchniowych. Nie ma więc mowy o zanieczyszczeniu środowiska.
Z drugiej jednak strony uwstecznienie prowadzi do sytuacji, gdy maleje dostępność fosforu dla roślin.
Poza tym fosfor mineralny jest wiązany przez substancję organiczną (i jej główny składnik — węgiel) znajdującą się w glebie, w czego efekcie staje się niedostępny dla roślin. Jest to immobilizacja.
Efektywne nawożenie fosforowe zależy od dostępności i formy pierwiastka w glebie (schemat wg M. Reicha)
Podsumowując, fosfor dostarczany w różnej formie do warstwy ornej gleby nie ulega samoczynnemu przemieszczaniu. Do tego nie tworzy związków lotnych, więc się nie ulatnia. Jednak bardzo łatwo w procesach sorpcji lub immobilizacji zostaje ograniczona jego dostępność dla roślin. Jednak ze spływem powierzchniowym (w trakcie intensywnych opadów) bywa wymyty z gleby. Dodatkowo wyniesiony zostaje wraz z plonem. Chyba że pozostawimy na polu słomę, która wraz z systemem korzeniowym w efekcie rozkładu biologicznego przyczyni się do zwrotu pierwiastka do obiegu.
Do czego roślinie potrzebny jest fosfor?
Nawet optymalne nawożenie fosforowe bywa niewystarczające podczas chłodów. Wówczas u roślin przy niedoborach tego pierwiastka przeważają antocyjany
Fosfor jest obok azotu i potasu głównym makroskładnikiem potrzebnym roślinom. Obecność fosforu w optymalnych ilościach w glebie ułatwia kiełkowanie nasion. W kolejnym etapie stymuluje wzrost systemu
Antocyjanowe (fioletowe) przebarwienia liści rzepaku — charakterystyczny efekt braku fosforu
korzeniowego. Przy dobrze i silnie rozbudowanych korzeniach roślina staje się bardziej odporna na stres suszy czy bardzo niskiej temperatury. Niezakłócenie pobiera ona bowiem optymalne ilości wody i składników z podłoża, co wpływa także na jej intensywny wzrost, rozwój, plonowanie, jakość plonu i samych nasion.
Niedobór fosforu ujawnia się w postaci fioletowopurpurowych przebarwień części nadziemnych. Szczególnie widocznych u młodych roślin uprawianych przy niskiej temperaturze. Czyli gdy pobieranie fosforu z gleby przez korzenie jest utrudnione. W takich warunkach chlorofil jest mało aktywny. Czyli proces fotosyntezy jest spowolniony, a nawet bywa całkowicie zahamowany. Rośliny przestają rosnąć i się rozwijać.
Nawożenie fosforowe przy wykorzystaniu resztek pożniwnych
Jak coraz częściej podkreślają specjaliści, w tym doradcy — wszystko zaczyna się od gleby. Dokładniej jej struktury, odczynu oraz odpowiedniej zasobności w składniki pokarmowe.
Największe zapotrzebowanie na fosfor mają młode rośliny, począwszy już od etapu kiełkowania, wzrostu, rozbudowy sytemy korzeniowego.
Czyli pierwiastek ten powinien być dostarczony im najpóźniej wraz z przygotowaniem gleby pod uprawę. Przy czym możemy to rozpocząć poprzez specjalne wykorzystanie resztek pożniwnych z poprzedzającej uprawy.
Aby przyspieszyć rozkład resztek pożniwnych, czyli materii organicznej, a przez to sprawić, aby związki w nich zawarte (w tym fosfor) szybko wzbogaciły glebę, warto na ściernisko aplikować produkt bakteryjny, np. BaktoKompleks. Zawiera on 5 szczepów bakterii z rodzaju Bacillus w formie przetrwalnej, wyselekcjonowanych z polskich gleb. Te pożyteczne organizmy po uaktywnieniu przyspieszają mineralizację resztek pożniwnych, ale także obornika, czy nawozów zielonych (poplonu). Przez taką aplikację zwiększa się ilość biologicznie czynnych mikroorganizmów w glebie, co wzmaga procesy szybkiego rozkładu. Do tego stopnia, że część składników z nich uzyskanych jest dostępna jeszcze w tym samym sezonie. Przy naturalnych warunkach środowiska, na efekt trzeba by było czekać co najmniej do kolejnego roku lub nawet dłużej.
Bakterie wspomagają efektywne nawożenie fosforowe
Bakterie z BaktoKompleksu dodatkowo uzupełnione dwiema Bacillus amyloliquefaciens oraz Baciilus subtilis (np. z produktu Bakto G-STOP) czynią nawożenie fosforowe bardziej efektywnym. Mianowicie można je aplikować doglebowo lub w formie opryskiwania nalistnego. Aby było jeszcze bardziej ekonomicznie, Bakto G-STOP można mieszać w zbiorniku opryskiwacza i aplikować wraz z fungicydami (z wyjątkiem pewnych związków miedzi) czy insektycydami albo herbicydami. Bakterie są aktywne już od temperatury otoczenie wynoszącej 5°C. Dlatego nadają się nawet do wczesnych zabiegów w sezonie. W glebie kolonizują system korzeniowy rośliny uprawnej, zwiększając jej powierzchnię chłonną. Do tego są naturalną barierą antagonistyczną wobec patogenów chorobotwórczych. Czynią więc roślinę odporną na infekcje odglebowe. Wytwarzając metabolity, wspomagają syntezy witamin i hormonów. Do tego biorą udział w rozkładzie substancji organicznej, uwalniając m.in. związki fosforu.
Optymalne nawożenie fosforowe przy zmniejszeniu dawki nawozu
Pobieranie fosforu jest związane z rozpuszczalnością jego związków. Mianowicie kolejność pobierania jonów fosforowych przez rośliny jest następująca:
H2PO–4 > HPO2-4 > PO3-4
Z powyższego schematu widać, że najłatwiej i najszybciej roślina pobiera jony H2PO–4.
Zespół firmy Chemirol podczas konferencji prasowej zorganizowanej 23 lutego 2023 r. w Ciechocinku
Jak informował dr Marek Reich podczas konferencji prasowej firmy Chemirol (23 lutego 2023 r.), by ułatwić uwalnianie tych form fosforu w glebie, warto zastosować Bakto ProFOS. Bakterie zawarte w tym kolejnym z puli Chemirolu produkcie poprzez wytwarzane przez siebie metabolity przekształcają związki fosforu niedostępne dla roślin (np. fosforany wapnia, żelaza) właśnie do formy H2PO–4. W ten sposób rośliny uzyskują nie tylko dostępną formę fosforu, ale także do zagospodarowania mają jony wapnia czy żelaza. Czyli włączenie tego produktu do agrotechniki pozwala nie tylko zaoszczędzić na nawozach fosforowych, ale także na wapniowych czy mikroelementowych.
Kiedy stosować Bakto ProFOS?
Mikroorganizmy zawarte w Bakto ProFOS są w formie przetrwalnej. Uaktywniają się bardzo
Efektywność mikroorganizmów pochodzących ze środka Bakto ProFOS w glebie, w kolejnych dniach od jego użycia
szybko po zabiegu już w temperaturze 5°C przy wilgotnej glebie. Produkt można stosować w trakcie orki, jednak specjaliści z firmy Chemirol zalecają jego użycie podczas ostatecznych zabiegów uprawowych — czyli najlepiej pod agregat. Uniwersalność preparatu polega na tym, że można go użyć w mieszaninach zbiornikowych łącznie z nawozami, środkami ochrony roślin (insektycydami, herbicydami, nawet w tym momencie z fungicydami właściwie bez ograniczeń). Forma przetrwalna chroni bakterie przed działaniem różnych związków.
Część rolników dopomina się, chociażby w komentarzach na naszym portalu, aby zalecenia użycia danego produktu potwierdzić wynikami badań. Dlatego też wskazujemy, jaka jest efektywność mikroorganizmów pochodzących ze środka Bakto ProFOS w glebie, w kolejnych dniach od jego użycia. Dane te pochodzą z badań prowadzonych w renomowanej placówce naukowej, jaką jest Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu.
Jak podkreślają specjaliści z Chemirolu, poza obserwacjami własnymi, współpracują oni z szeregiem instytucji naukowych, w których specjaliści z dziedziny mikrobiologii oraz fizjologii i nawożenia analizują efekty stosowania mikrobiologicznych produktów pozwalających na wymierną oszczędność (nawet do kilkudziesięciu procent) na nawozach mineralnych bez ubytku w plonie. Często nawet ze znacznym jego zwiększeniem, a na pewno pod kątem jakości. Do tego wykorzystanie ww. biopreparatów zawierających mikroorganizmy wpisuje się w ekoschematy, zalecaną bioróżnorodność, wzbogacanie gleby w elementy próchnicotwórcze. Ale przede wszystkim pozwalają one na racjonalne i maksymalne wykorzystanie zasobów związków i pierwiastków pokarmowych znajdujących się już w glebie. Przy czym dotychczas unieruchomionych, a na skutek bakterii — uwolnionych i w pełni dostępnych do pobrania przez roślinę i wbudowania w jej fizjologię, w ostateczności — w plon.
O innych produktach z grupy wspomagającej nawożenie i minimalizującej nakłady finansowe na nawożenie — w następnych odsłonach informacji przekazanych podczas konferencji firmy Chemirol.
Czytaj również: Zgłoszenie do Integrowanej Produkcji 2023. Dlaczego warto?
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
