Zbiór owsa: jak ograniczyć straty?

Owies jest wciąż dość popularną rośliną jarą w Polsce. To, co przemawia często za jego siewem, to wysoka zdrowotność i zdolności fitosanitarne, jakich nie posiada żadne inne zboże. Jak należy przeprowadzić zbiór owsa?

Idealnie trafić w termin

Zbiór owsa należy przeprowadzić w momencie pełnej dojrzałości. Zarówno przyspieszony, jak i opóźniony może prowadzić do strat w plonie oraz pogorszenia jakości. Źródło: agrofoto.pl; użytkownik: czaro

Zbiór owsa rozpoczyna się zazwyczaj około 20 lipca i trwa do 10 sierpnia. Oczywiście są to orientacyjne terminy – tak naprawdę dobrze wiemy, że zbiór uzależniony jest od stanowiska, pogody oraz naszych możliwosci czasowych i sprzętowych. Musimy wiedzieć, że dojrzewanie owsa nie jest równomierne. Najpierw dojrzewają wiechy na pędach głównych – dlatego też zbyt wczesny zbiór, jeśli będziemy kierować się dojrzałością na pędzie głównym, może wiązać się z wysoką wilgotnością i niedojrzałością pozostałych partii rośliny. Prawidłowo wykonany zbiór odbywa się w momencie pełnej dojrzałości ziarna – w celu jak najlepszej jakości i maksymalnego plonu należy więc nie przyspieszać zbioru, ani też go nie opóźniać.

Jakie straty w przypadku nietrafionego terminu?

Przeprowadzone badania dowodzą, że opóźnienie terminu zbioru może wiązać się ze znacznymi stratami. Pogorszeniu ulega jakość ziarna – może zostać ono porażone przez patogeny grzybowe, które chętnie atakują pozyskany materiał.

Wartość zsypowa ziarna powinna wynosić przynajmniej 49 kg / hl. Źródło: agrofoto.pl; użytkownik: klaku

Ponadto może dojść do zjawiska osypywania. Zbiór owsa w terminie opóźnionym o 7 dni może być przyczyną straty plonu na poziomie oscylującym w granicach 5%. Zwłoka dwutygodniowa wiąże się już ze stratami mogącymi osiągnąć nawet ponad 10%. Zbyt wczesny zbiór również może przysporzyć nam kłopotów. Problematyczny jest przede wszystkim zbiór owsa, który nie jest w pełni dojrzały – dobrze wiedzą o tym operatorzy kombajnów. Kłopotliwe jest także jego dosuszanie do wymaganego poziomu wilgotności.

Parametry dla dojrzałego ziarna

Przeprowadzone badania dowodzą, że opóźnienie terminu zbioru może wiązać się ze znacznymi stratami. Pogorszeniu ulega jakość ziarna – może zostać ono porażone przez patogeny grzybowe. Ponadto może dojść do zjawiska osypywania.

Zgodnie z metodami integrowanej produkcji za korzystne warunki do zbioru owsa uznaje się sytuację, kiedy wilgotność ziarna wynosi 15%, źdźbła 35%, a powietrza 60%. Pamiętajmy także, że owies nieoplewiony dojrzewa nieco później, aniżeli oplewiony. W przypadku odmian nieoplewionych wyższe jest także ryzyko osypywania się. Ziarno owsa w momencie zbioru powinno posiadać swoisty zapach charakterystyczny dla tej rośliny. Gęstość ziarna w stanie zsypnym nie powinna być z kolei niższa aniżeli 49 kg/ hl. Jeśli po zbiorze okaże się, że ziarno mimo wszystko jest zbyt wilgotne, to musimy koniecznie je dosuszyć. Jest to spowodowane tym, że ziarno owsa bardzo szybko ulega nagrzewaniu i pleśnieniu. Zwracajmy również uwagę na czystość ziarna oraz samego łanu w czasie zbioru.

Ziarno owsa powinno mieć wilgotność 15%. Jeśli będzie ona wyższa konieczne jest dosuszanie. Źródło: agrofoto.pl; użytkownik: Piotr1216

Zielone części roślin czy chwasty, które dostaną się do przechowywanego ziarna z kombajnu mają wyższą wilgotność (wyższa niż w przypadku innych zbóż), przez co mogą powodować szybki rozwój bakterii czy też grzybów pleśniowych, a nawet szkodników. To z kolei ogranicza nie tylko jakość nasion, ale w zasadzie ich przydatność do użytkowania.