Koszty założenia sadu czereśniowego — oblicza dr Paszko

fot. Katarzyna Kupczak

Na krajowym rynku pojawia się coraz więcej czereśni wysokiej jakości, z dobrą ceną i które znajdują nabywców. Nic zatem dziwnego, że wielu sadowników patrzy w kierunku czereśni z nadzieją, że będzie tym gatunkiem, którego uprawa może być dochodowa w dłuższej perspektywie czasowej. Jak wyglądają faktyczne koszty założenia sadu czereśniowego?

Dlaczego czereśnie?

Najważniejszym czynnikiem zachęcającym sadowników do zakładania sadów czereśniowych są obecnie ceny zbytu owoców tego gatunku. Szczególnie wysokie uzyskuje się za owoce odmian dojrzewających w drugiej dekadzie lipca i w sierpniu. Są to atrakcyjne, nowe i wielkoowocowe odmiany, o wysokich walorach smakowych dla konsumenta. Interesujące są zwłaszcza ceny za czereśnie odmian późnych, które jeszcze w sierpniu można przechować w chłodni i zwiększyć ich wartość.

Od czego zależy koszt założenia sadu czereśniowego?

Na koszty założenia sadu czereśniowego wpływa wiele elementów, lecz najbardziej, ten — zależny od typu sadu, jaki chcemy założyć? Na podstawie analizy kształtowania się cen zbytu owoców wydaje się, że aby zarobić na czereśniach w zasadzie nie ma innej możliwości jak założyć nowoczesny, intensywny lub superintensywny sad. Muszą się w nim znaleźć atrakcyjne odmiany o średnio późnym i późnym terminie dojrzewania owoców, za które można uzyskać wysokie ceny. Dlatego coraz więcej sadowników decyduje się na założenie tego typu sadów, licząc na wyższe plony i ceny za czereśnie. Niestety inwestycja w sad czereśniowy prowadzony na tak wysokim poziomie i z bardzo dużym prawdopodobieństwem pewnych i obfitych plonów doskonałej jakości owoców deserowych wymaga znacznych nakładów finansowych.

Nakłady na założenie sadu czereśniowego

Tabela. Przeciętne koszty założenia tradycyjnego, intensywnego i superintensywnego sadu czereśniowego (w tys. zł/ha)

Źródło: opracowanie na podstawie badań własnych

Koszty założenia sadu czereśniowego zależne od typu sadu

Łączne nakłady na założenie hektara nowoczesnego sadu czereśniowego wahają się od 248 tys. (sad intensywny) do 372 tys. zł/ha (sad superintensywny). Różnice w kosztach założenia tych różnych typów sadu wynikają m.in. z różnych cen zakupu drzewek i gęstości ich posadzenia. W sadzie intensywnym drzewka sadzi się zwykle w rozstawie 4 x 2,5 m, w sadzie superintensywnym – 4 x 2 m, czasami 5 x 1,5 m. Największy wpływ na te różnice ma jednak cena i rodzaj drzewek.

• W sadzie tradycyjnym zwykle są to rozgałęzione okulanty jednoroczne z krajowych szkółek, na różnych podkładkach. Drzewka takie są jednak tańsze od drzewek z importu, a w zależności od miejsca zakupu ceny dochodzą do 20–30 zł/szt.
• W sadzie intensywnym i superintensywnym z kolei sadzone są głównie drzewka dwuletnie z bardzo dobrze wykształconą koroną, często (ale nie jest to regułą) są to drzewka z importu, np. z Holandii, Włoch. Ich cena jest jednak bardzo wysoka, na poziomie 11–14 euro/szt., czyli 50–60 zł. Sadownicy, którzy posadzili takie drzewka, wskazują jednak na ich bardzo wysoki potencjał produkcyjny. Przy zapewnieniu nawadniania i fertygacji potrafią już w drugim roku po posadzeniu wydać plon rzędu kilku ton z ha.

Na posadzenie drzewek czereśni na hektarze w sadzie intensywnym trzeba wydać około 39,9 tys. zł, a w sadzie superintensywnym — ponad dwa razy więcej, czyli 74,5 tys. zł.

Koszty założenia sadu czereśniowego wzrosną, jeśli zdecydujemy się na rusztowanie pod osłonę

fot. PROCAM

Dodatkowe koszty założenia sadu czereśniowego

Kolejnym elementem składającym się na koszty założenia sadu czereśniowego jest zakup i montaż rusztowania dla drzewek i osłon. W zależności od rodzaju konstrukcji (stalowa czy drewniana), rodzaju użytych osłon, koszt takiego rusztowania może być inny.

• Dla intensywnego sadu czereśniowego, gdzie wykorzystano impregnowane słupy drewniane (na hektar potrzeba ich mniej, niż słupów innego rodzaju) o średnicy 10–14 cm, całkowity koszt konstrukcji (z siatką i folią) wynosi średnio 164,3 tys. zł.
• W sadzie superintensywnym, gdzie zamontowano słupy strunobetonowe lub stalowe, przeciętny koszt wynosi nieco więcej — ponad 170 tys. zł/ha.

Koszty robocizny, w które wliczono transport materiałów, wahały się od 30 do 40 tys. zł/ha.

Choć większość prac związanych z montażem rusztowania można wykonać we własnym zakresie, nie oznacza to zupełnego braku kosztów, ponieważ i tak trzeba będzie zatrudnić kilku pracowników. Niemniej koszty robocizny naliczone przez firmę dostarczającą konstrukcję są zdecydowanie wyższe. Jednak otrzymujemy gwarancję na montaż konstrukcji, ponadto nie zawsze mamy wiedzę i doświadczenie, aby prace te przeprowadzić prawidłowo i zapewnić sobie spokój, w razie np. silnego wiatru.

Siatki — przeciwgradowe i antyowadzie

Koszty zakupu siatki przeciwgradowej i folii z kolei wliczone są zwykle w cały pakiet konstrukcji, chyba że stawiając rusztowanie, sposobem gospodarczym kupujemy je oddzielnie.

W przedstawionych w tabeli wyliczeniach zarówno w sadzie intensywnym, jak i superintensywnym zastosowano siatkę antygradową i folię przeciwdeszczową. Koszty ich zakupu były niższe niż w sadzie superintensywnym. Wynikało to z uwzględnienia innych, tym samym droższych rozwiązań konstrukcyjnych samego rusztowania w sadzie intensywnym (np. mniejszy rozstaw słupów, inny rodzaj siatki). Ciekawym rozwiązaniem proponowanym przez jedną z firm jest tzw. system zamka błyskawicznego. Służy on do samoczynnego rozpinania się folii okapowej nad międzyrzędziami po gradobiciu czy intensywnych opadach deszczu. Umożliwia to niemal samoczynną reakcję osłon (rozsunięcie zamka) i pozwala na szybkie odprowadzenie gradu czy wody oraz ograniczenie obciążenia osłon. Zmniejsza też znacząco koszty robocizny: po opadzie wystarczy, że jedna osoba pozapina rozsunięte zamki.

W kosztach sadu superintensywnego uwzględniono też zakup siatki zabezpieczającej drzewa przed muszką plamoskrzydłą (Drosophila suzukii). Ta potrzebna jest na boki i fronty sadu oraz montaż nadkoronowej instalacji przeciwprzymrozkowej. Co ciekawe, w różnych rejonach uprawy czereśni opinie na temat konieczności siatek przeciwko muszce plamkoskrzydłej są często dość rozbieżne (sadownicy zwracają uwagę na przeszacowanie poziomu zagrożenia), stąd ten koszt nie zawsze będzie konieczny. Zatem, łączne koszty zakupu i montażu konstrukcji pod osłony oraz opisanych wyżej osłon w sadzie superintensywnym wynoszą około 246 tys. zł/ha.

Koszty założenia sadu czereśniowego a ogrodzenie sadu

Do kosztów założenia sadu wliczono też ogrodzenie sadu. Obecnie ogrodzenia takie wykonywane są zazwyczaj na bazie słupków drewnianych lub stalowych ocynkowanych i siatki leśnej. Dochodzi do tego jeszcze koszt bramy i innych elementów ogrodzenia. Łącznie koszty ogrodzenia wyniosły 16–17 tys. zł/ha.
W całkowitych nakładach na założenie sadu uwzględniono także zakup i montaż instalacji służącej do nawadniania i fertygacji. Wynika to z faktu, iż przy sadzeniu drzewek dwuletnich z silnie rozwiniętą koroną jest to niezbędne. Łączne koszty systemu nawadniania wyniosły od 28 do 35 tys. zł/ha.

Czy osłony kapitałochłonne są niezbędne?

Czy zatem kapitałochłonne osłony są zawsze niezbędne? Cześć sadowników może jednak nie być zainteresowana zakładaniem intensywnego sadu czereśniowego z uwagi na zbyt wysokie koszty. Sady, nazwijmy je „tradycyjne” mogą być zakładane po części z odmian mniej atrakcyjnych, o wczesnej porze dojrzewania owoców, ale tańszych w zakupie. Drzewka takie mogą być ponadto szczepione na podkładkach silniej rosnących, jak np. ‘Colt’ czy ‘F12/1’. Poza tym sadownicy mogą nie planować montażu konstrukcji pod osłony przeciwdeszczowe, fertygacji, nawadniania i instalacji przeciwprzymrozkowej itd.

W celu ochrony przed ptakami używać można dźwiękowych urządzeń odstraszających. Takich, które w rejonach z niewielkim nasileniem ptactwa w miarę się sprawdzają, a przed przymrozkami np. świece sadownicze. Takie podejście znacząco obniża koszty założenia sadu czereśniowego. Ale sprawia też, że prawdopodobieństwo utraty części lub całego plonu z powodu różnych zagrożeń staje się dość wysokie. Oczywiście, przed podjęciem decyzji, warto przeprowadzić ekonomiczny szacunek prawdopodobieństwa danego ryzyko, bo może się okazać, że będzie ono mniej kosztowne w całkowitym okresie prowadzenia sadu czereśniowego niż np. montaż osłon.

Podsumowanie

Z przedstawionych powyżej kalkulacji, jeśli chodzi o koszty założenia sadu czereśniowego wynika, że sad intensywny to przedsięwzięcie niełatwe. Wymaga zarówno odpowiedniego zaplecza finansowego, jak i ciągłego inwestowania w wiedzę. Doświadczenia naszych sadowników, którzy z powodzeniem prowadzą tego typu sady, uzasadnia jednak ekonomiczny sens ich zakładania.

Czytaj też:
Koszty założenia plantacji truskawki deserowej w polu — wg dr. Paszko
Koszty założenia sadu gruszowego. Kiedy się zwrócą?
Koszt założenia sadu jabłoniowego – obecne realia

Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!