Jak „zaprogramować” plon żyta ozimego?
W Polsce mamy zdefiniowane 5 różnych terminów dla siewu żyta ozimego, które wskazują optymalne przedziały czasowe dla wykonania tej czynności w różnych regionach. Terminy te zostały wyznaczone przez IUNG na bazie wieloletnich doświadczeń i są przydatną podpowiedzią. Oczywiście, długoterminowego przebiegu pogody w czasie jesieni nie jesteśmy w stanie przewidzieć – dla innych pór roku też nie – dlatego najlepiej, jeśli jest to tylko możliwe wykonywać siew w przedziale terminu optymalnego. Dlaczego?
W przypadku długiej i ciepłej jesieni zasiewy z bardzo wczesnych terminów siewu będą sprawiać kłopoty (Foto nr 1), ponieważ łany będą przerośnięte, co skutkuje szeregiem problemów i mogą wymagać wykonania dodatkowych zabiegów agrotechnicznych. Rozpatrując drugą skrajność, siewy wykonane w końcu zalecanego terminu siewu, w trakcie krótkiej, chłodnej jesieni rośliny mogą „wejść” w spoczynek zimowy nierozkrzewione, co w przypadku żyta nie jest stanem korzystnym ze względu na budowanie potencjału przyszłego plonu.
Foto nr 1. Różne stadia rozwojowe roślin żyta ozimego w zależności od zrealizowanego terminu siewu. Zdjęcie wykonane w I dekadzie marca 2021 woj. dolnośląskie. Od lewej roślina z bardzo wczesnego siewu 16.09.2020 – stan niekorzystny; roślina druga od lewej termin siewu 24.09.2020 stan optymalny; roślina trzecia od lewej siew w dniu 12.10.2020 – słabsze rozkrzewienie; ostatnie dwie rośliny termin siewu 28.10.2020 – bardzo niekorzystny stan rozwoju (faza tworzenia liści), widoczna jeszcze nadwrażliwość po zastosowaniu herbicydu.
Żyto hybrydowe wysiane z gęstością 180 ziaren/m2 umieszczone w glebie na prawidłową głębokość 2,5 – 3 cm, powinno mieć do dyspozycji około 6 tygodni wegetacji przed spoczynkiem zimowym – licząc od dnia siewu. Istotnym punktem w agrotechnice żyta ozimego jest przynajmniej rozpoczęcie przez rośliny fazy krzewienia przed spoczynkiem zimowym – cel minimum, jeśli wprowadzimy łan w kierunku ambitnego plonu.
Rys. nr 1. Terminy siewu żyta ozimego w Polsce. Źródło danych Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach
Przykład: Rozpatrując termin siewu dla części Pomorza Zachodniego (rys. nr 1 – kolor niebieski na mapie) siew żyta hybrydowego powinniśmy rozpoczynać od 20.09. Sugerowany terminy przez IUNG można nieco przyśpieszyć (ale jeśli nie wynika to z przyczyn techniczno-organizacyjnych, nie powinno to być wyprzedzenie większe niż przysłowiowe 3 dni). Każdy siew wykonany w terminie od 20.09 do 05.10 będzie zrealizowany w optymalnym terminie agrotechnicznym dla żyta ozimego i rośliny wysiane nawet w końcowym terminie powinny „zaprogramować” wysoki plon ziarna – chyba, że nadejdzie szybkie ochłodzenie i mocno spowolni procesy fizjologiczne.
Oczywiście „region, regionowi nierówny” i nie bójmy się wprowadzenia korekt wynikających z własnego wieloletniego doświadczenia. Dodatkowo zawsze kierujmy się zasadą – im termin siewu wcześniejszy tym norma siewu niższa, natomiast im termin siewu późniejszy od optimum – tym norma siewu większa. Pamiętajmy jednak, że późny termin siewu można kompensować wyższą normą wysiewu, ale takie rozwiązanie jest skuteczne tylko w pewnych granicach.
Poważnym błędem jest ekstremalne przyśpieszanie realizacji siewu żyta ozimego. Prowadzenie plantacji zbyt zagęszczonej jest bardzo kłopotliwe i może wymagać interwencyjnego zastosowania regulatorów wzrostu już jesienią, a na pewno nie obejdzie się bez aplikacji fungicydów, jeśli rośliny przekroczą fazę pełni krzewienia. Innym problemem przy bardzo wczesnych terminach siewu jest ryzyko rozpoczęcia przez rośliny fazy strzelania w źdźbło jeszcze w trakcie wegetacji jesiennej, czego efektem będzie dominacja pędu głównego i bardzo silna redukcja pędów bocznych – czyli skutek odwrotny do oczekiwanego.
Podsumowując, żyto ozime w celu „zaprogramowania” wysokiego plonu powinno wytworzyć pędy boczne jesienią w trakcie dnia krótkiego, dzięki czemu dłuższy czas pomiędzy stadium podwójnego pierścienia (faza pełni krzewienia) a fazą kłoska szczytowego (początek fazy strzelania w źdźbło), będzie warunkował efektywny przebieg procesu budowy struktur przyszłego kłosa. Opóźnienie terminu siewu w skutek obniżającej się temperatury oraz coraz krótszego dnia (długość naświetlania rośliny przez promienie słoneczne) – przyczynia się do spowolnienia tempa rozwoju roślin i przeniesienia fazy krzewienia na wiosnę w wyższe temperatury powietrza oraz w warunki wydłużającego się dnia. Ze względu na silną wrażliwość żyta ozimego na długość dnia (fotoperiodyzm) dochodzi do skrócenia czasu trwania fazy krzewienia i szybkiego przejścia do fazy strzelania w źdźbło, co przyczynia się do redukcji liczby pędów kłosonośnych oraz obniżenia produktywności pojedynczego kłosa.
Product Manager Żyto Hybrydowe
Bartosz Rudzki
Artykuł zawiera lokowanie produktu i ma charakter promocyjny.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
